Dat de lichamen van kettingrokers, kolenstokers en motorrijders een overdaad aan toxische roetdeeltjes bevatten, begrijpt iedereen. Maar hebben ook ‘gewone’ inwoners van drukke steden te veel roet in hun bloed? Hoeveel is eigenlijk te veel? Het zijn vragen die niemand ooit kon beantwoorden – totdat Hannelore Bové (1990) haar bijzondere ontdekking deed.
Kunt u in één zin vertellen wat u hebt ontdekt?
‘Ik heb ontdekt hoe we met behulp van een laser effectief roetdeeltjes kunnen detecteren in het menselijk lichaam.’
Hoe hebt u die ontdekking gedaan?
‘Serendipity. We beschikken in ons labo in Hasselt over een speciale laser, die ultra korte maar krachtige stralen kan uitsturen. Per toeval zagen we iets geks toen we die laser op een urine-staal afschoten.’
‘Einstein liep als theoreticus vast op de nieuwe bevindingen’
Toen de Nederlandse natuurkundige Heike Kamerlingh Onnes iets geks ontdekte over supergeleiding, was dit onder veel fysici het gesprek van de dag. Maa ...
Wat zag u?
‘Minuscule deeltjes in de urine begonnen op te lichten. Al gauw ontdekten we dat het roetdeeltjes betrof. Die zijn zó zwart dat ze zeer veel licht absorberen en zodoende met het blote oog zichtbaar worden. We realiseerden ons dat we een efficiënte methode hadden ontdekt om roetdeeltjes te meten.’
Interessant, maar, er bestaan toch al indicatoren voor roetdeeltjes in de lucht?
‘Jawel, maar die zijn gebaseerd op het volgende mechanisme: ergens in een wijk wordt een filter opgehangen. Na verloop van tijd komt iemand weer kijken. Op basis van hoe zwart die filter ongeveer is verkleurd, wordt een schatting gemaakt over de luchtvervuiling.’
Dat lijkt me niet bijster accuraat.
‘Inderdaad, daarom bestaan er dus geen grenswaarden als het gaat om roetdeeltjes. Wetenschappers hebben nooit harde uitspraken kunnen doen over de gezondheidsgevolgen van bepaalde niveaus roetdeeltjes in ons lichaam. Dankzij deze nieuwe techniek kunnen we daar verandering in brengen. Dat is nodig ook, want dát veel roet in je lichaam ongezond is, staat vast.’
Hebt u al enkele testen uitgevoerd?
‘Ja, we hebben bij honderden kinderen metingen verricht. Kinderen uit Brussel blijken twee keer meer roet in hun urine te hebben dan kinderen uit het platteland. Hoe kwalijk dat is, weten we nu nog niet.’
Hebt u ook uzelf al getest?
‘Dat mag officieel niet, maar ik kan je wel vertellen dat ik op zeker geen houtkachel meer in huis ga halen. Die is qua uitstoot zeer kwalijk. En als ik in de file sta zet ik de airco tegenwoordig onmiddellijk op de interne circulatiestand.’
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.