Chevy Chase, Maryland (VS) – Mogelijk herbergt chromosoom nummer vier een gen dat de sleutel tot een langer mensenleven vormt.


Amerikaanse onderzoekers denken dat ergens op chromosoom 4 een of meer genen voorkomen die mensen een hogere leeftijdsverwachting geven. In Proceedings of the National Academy of Sciences publiceren de onderzoekers, onder leiding van Louis Kunkel en Thomas Perls, eind augustus hun bevindingen.
De onderzoekers bekeken het genoom van 308 mensen, namelijk 137 groepjes van twee of drie broers en zussen, waarvan telkens tenminste één ouder was dan 98. Ze keken daarbij naar vierhonderd herkenningspunten in het genoom. “Het is duidelijk dat de genen betrokken zijn bij het bereiken van een hoge leeftijd”, vertelt Kunkel. “Als in een familie iemand honderd jaar wordt, bereikt vaak een broer of zus ook deze leeftijd. Alhoewel deze mensen het geluk hebben dat ze geen ‘slechte’ genen hebben die samenhangen met ouderdomsziekten, hebben ze ook genen die hun in staat stellen om twintig jaar ouder te worden dan de gemiddelde leeftijd, en daarbij actief en in redelijk goede gezondheid.”

“We gokten erop dat ook bij mensen

een paar genen dat effect hebben.”

De speurtocht naar genen voor een lang leven was gebaseerd op een wetenschappelijke gefundeerde gok. “Veel onderzoekers zeggen dat het bereiken van een hoge leeftijd een te compliceerde eigenschap is om aan slechts een paar genen toe te schrijven. Bij lagere organismen zoals nematoden, fruitvliegen en gist geeft een verandering in slechts enkele genen een langere levensduur. We gokten daarom erop dat ook bij mensen een paar genen, misschien vier tot zes, datzelfde effect hebben.”
Kunkel en zijn mede-onderzoekers willen met verder onderzoek aan krasse negentig- en honderdjarigen duidelijkheid krijgen over de genen die bijdragen aan het bereiken van een hoge leeftijd. Dat is nog even zoeken: in het nu opgespoorde gebiedje op chromosoom 4 komen enkele honderden genen voor. De onderzoekers denken dat ze bij hun onderzoek ook ‘goede’ versies zullen vinden van allerlei genen die een rol spelen bij ouderdomsziekten. Deze goede versies moeten ziekten zoals hart- en vaatziekten, suikerziekte, kanker en Alzheimer helpen voorkomen.

Krasheidsgenen
Kunkel waarschuwt dat de vondst van de overeenkomsten op chromosoom 4 nog maar het begin is van een langdurig proces dat uiteindelijk moet leiden tot de opheldering van de krasheidsgenen. “We hebben twee belangrijke uitdagingen”, vertelt hij. “Allereerst moeten we deze resultaten bevestigen in een andere groep van meer dan honderd koppels van oude broers en zussen. Misschien dat daarbij nog een ander gemeenschappelijk stuk genoom opvalt, want bij lang niet alle oude mensen vonden we dat stuk op chromosoom 4. Daarnaast moeten we in dat gebied het gen vinden dat voor een hoge leeftijd zorgt. Dat is een uiterst gecompliceerd proces omdat er misschien wel vijfhonderd genen in dit gebied voorkomen. “
Slechts een van die genen heeft een veranderde basenvolgorde die voor een langer leven zorgt. Dit is geen mutatie, zoals in een erfelijke ziekte, maar eerder een subtiel genetisch verschil dat zorgt voor een eiwit dat misschien ietsjes beter werkt of iets minder actief is dan in de doorsnee bevolking. De grondige speurtocht naar de genetische variatie in een enkel gen vereist tweehonderdduizend tot vierhonderdduizend genetische bepalingen bij tweehonderd oude mensen. De onderzoekers moeten dan de resultaten vergelijken met genetische analyses uitgevoerd op het DNA van een even groot aantal mensen met een normale leeftijdsverwachting.

Howard Hughes Medical Institute