In de Jezerokrater op Mars, de toekomstige landingsplaats voor NASA’s Mars 2020-rover, is gehydrateerd silica gevonden. Silica is een mineraal waarvan bekend is dat het een rol speelt bij fossielvorming. Deze vondst kan helpen bij het beantwoorden van de vraag of er ooit leven op Mars is geweest.
Vanuit een baan rond Mars brengen verschillende ruimtesondes het oppervlak van de planeet gedetailleerd in kaart. Een van die sondes is de Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) van NASA. Dit onbemande ruimtescheepje bevat onder andere de Compact Reconnaissance Imaging Spectrometer for Mars (CRISM). Dit instrument meet zichtbaar licht en infrarode elektromagnetische straling die van Mars af komt.
Onderzoekers uit de VS en China hebben nu metingen van CRISM geanalyseerd en detecteerden op die manier de aanwezigheid van een bijzonder mineraal op het oppervlak van de rode planeet: gehydrateerd silica.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Silicificatie
Silica, dat onder andere in tandpasta zit, speelt ook een rol bij fossielvorming, zo weten we uit fossielvondsten op aarde. Dat gebeurt tijdens een proces dat silicificatie heet. Hierbij breekt gesteente langzaam af door natuurlijke processen en belanden vrijkomende silicamineralen in aanwezig water.
Vervolgens doordringt dit water, met daarin de mineralen, de cellen van dode organismen, waarna het een gel vormt. Na verloop van tijd droogt deze gel uit. Zo ontstaat een kristalachtige structuur die de inwendige vorm van het organisme nabootst. Wanneer het water uiteindelijk geheel is verdwenen, kan de gevormde structuur verstenen en ontstaat een fossiel van het organisme.
Net als op aarde zou het silica in de Jezerokrater op Mars ook fossielen moeten kunnen vormen. Tenminste, áls er leven op Mars is geweest, en wel op die plek.
Rivierendelta
NASA is druk bezig met de vraag of er leven op Mars is (geweest) en stuurt al decennialang Marslanders en -rovers naar de planeet om het antwoord daarop te zoeken. Volgend jaar in juli wil NASA zijn volgende rover naar Mars sturen: Mars 2020.
Volgens de planning zal deze rover in februari 2021 op Mars landen in de zogeheten Jezerokrater, een gigantisch oppervlak met een diameter van 49 kilometer waar ooit misschien een meer lag. De Jezerokrater is tevens de plek waar het gevonden silica ligt.
Om precies te zijn ligt het silica in een delta-afzetting van wat waarschijnlijk ooit rivieren waren, die uitmondden in het hypothetische meer dat uiteindelijk de Jezerokrater vormde. Zo’n rivierdelta-afzetting is een stuk grond, bijvoorbeeld in een meer, dat gevormd is door het jarenlange neerslaan van natuurlijke materialen die meegebracht worden door rivieren. Op de aarde zijn zulke afzettingen vaak plekken waar gesilicificeerde fossielen worden gevonden.
Mars 2020 kan bevestigen waar het silica precies ligt in de krater. Ook kan de rover met behulp van chemische analyses onderzoeken waar het silica uit bestaat en waar het vandaan zou kunnen komen. Als blijkt dat het silica gevormd werd in de bodemlaag van de rivierendelta-afzetting, dan is dat volgens de onderzoekers een veelbelovend scenario om mogelijke tekenen van leven te vinden op Mars.