Een psychedelische ervaring zonder geestverruimende middelen: dat is wat het Lowlands Science-onderzoek van neurowetenschapper Michiel van Elk en collega’s van de Universiteit Leiden belooft. Dat doen ze met virtual reality. Zo hopen de onderzoekers erachter te komen of een virtuele psychedelische ervaring dezelfde effecten heeft als echte psychedelica. Dit kan van pas gaan komen bij de behandeling van psychische stoornissen.
Wat gaat de deelnemer ervaren?
‘Je neemt plaats in een comfortabele stoel en krijgt vervolgens een virtual reality-bril en een geluidswerende koptelefoon op. Zo ben je helemaal afgesloten van de wereld om je heen. Vervolgens word je meegenomen op een psychedelische reis. Je begeeft je in de wonderlijke wereld van planten en psychedelische moleculen. Hoe die er precies uitziet? Daar kan ik niet te veel over zeggen. De mensen moeten maar langskomen om het zelf te ervaren. Aan het eind word je weer begeleid om terug te keren naar de gewone wereld. De hele ervaring duurt ongeveer een kwartier.’
Kan iedereen aan het onderzoek meedoen?
‘Iedereen mag in principe meedoen. Maar voor sommige mensen is het misschien niet verstandig. Daarom doen we van tevoren een screening. We raden mensen die snel misselijk worden bijvoorbeeld af om mee te doen.’
'Stel een leeftijdsgrens in voor euthanasie bij psychisch lijden'
We moeten terughoudender zijn met het aanbieden van euthanasie bij psychisch lijden, stelt psychiater Jim van Os. Vooral bij jonge mensen.
Wat willen jullie precies weten?
‘Enerzijds zijn we benieuwd of bepaalde persoonsgebonden factoren de gevoeligheid voor de virtual reality-ervaring beïnvloeden, anderzijds naar het effect van de ervaring op de deelnemers. Dat eerste bepalen we door de deelnemers vragen te laten beantwoorden over of ze een sterke verbeelding hebben. Bijvoorbeeld door te vragen hoe levendig ze zich een berglandschap voor kunnen stellen. Ook gevoeligheid voor hypnose kan de ervaring beïnvloeden. Dat kunnen we meten door vragen te stellen over hoe makkelijk mensen meegaan met bepaalde suggesties. We willen ook weten hoe intens de deelnemers de virtual reality-ervaring beschouwen ten opzichte van eerdere ervaringen met echte psychedelica, als ze die hebben natuurlijk.
‘Het effect van de ervaring op de deelnemers meten we op twee manieren. Ten eerste meten we met elektroden de hartslag van de deelnemers tijdens de ervaring. Ook zullen we de zweetrespons meten met een sensor op de vinger. Beide geven aan in hoeverre iemand ontspannen of juist opgewonden is. Deze informatie willen we koppelen aan wat de deelnemers zelf zeggen te ervaren. Tijdens de ervaring moeten de deelnemers met een soort volumeknop op bepaalde momenten aangeven hoe intens ze de ervaring op dat moment vinden. Daarnaast zullen ze na afloop een vragenlijst invullen over hoe ze de ervaring hebben beleefd.’
Waar draagt het onderzoek op de lange termijn aan bij?
‘Veel onderzoek laat zien dat een psychedelische ervaring tal van positieve effecten kan hebben. Zo zijn er mensen die zich erna meer verbonden voelen met de natuur of met de mensen om hen heen. Maar het kan ook zorgen voor een vermindering van depressie, verslaving of angsten. Ondanks deze positieve effecten zijn er heel veel mensen die nooit psychedelica zouden willen proberen. Als wij zien dat deze positieve effecten er ook zijn na een virtual reality psychedelische ervaring, dan zou dat bijvoorbeeld ingezet kunnen worden bij behandeling van psychische stoornissen. Maar het zou ook gewoon mensen kunnen helpen ontspannen in een stressvolle omgeving doordat je even helemaal van de wereld bent.’
Waarom willen jullie dit juist op Lowlands onderzoeken?
‘Op Lowlands kunnen we een representatievere steekproef doen dan op de universiteit. Dat zal helpen om ons onderzoek beter te kunnen generaliseren. En we kunnen op Lowlands ook meten of de ervaring verandert als mensen onder invloed zijn van alcohol of andere middelen.’
Elk jaar vinden er wetenschappelijke onderzoeken plaats op muziekfestival Lowlands. New Scientist is partner van Lowlands Science Lab en deelt wat er gaat gebeuren en waar je als festivalbezoeker allemaal aan mee kan doen. Lowlands 2023 vindt plaats op 18, 19 en 20 augustus 2023.
