Amsterdam (NL) – Samen met Utrechtse celbiologen ontdekten Amsterdamse NWO-onderzoekers in het Academisch Medisch Centrum hoe peroxisomen ontstaan.
Peroxisomen zijn blaasvormige celorganen die een rol spelen in de celvertering. Hoe ze ontstaan, was totnogtoe onduidelijk. Celbiologen in Utrecht zagen op elektronenmicroscopische foto's vreemde buisjes. Ze seinden hun collega's in, die daarop het onomstotelijke bewijs vonden dat uit die buisstructuren de peroxisomen ontstaan.
Met een antilichaam markeerden de Amsterdamse biochemici een eiwit dat voorkomt in het omhulsel van volgroeide peroxisomen. Met immuno-elektronenmicroscopie zagen ze dat het eiwit niet alleen in het membraan van volgroeide peroxisomen aanwezig was. Ook in losse buisvormige structuren en in buisjes die nog vastzaten aan het verdeelstation van de cel, het endoplasmatisch reticulum, kwam het peroxisoom-eiwit voor. De resultaten tonen aan dat het verdeelstation van de cel een hoofdrol speelt in het leveren van omhulsels voor peroxisomen. An Stroobants promoveert 22 juni op dit onderzoek.
Op de wand van het peroxisoom (P) en de buisjes komt het peroxisoomeiwit (donkere punt) voor. De pijl rechts toont waar de buis contact maakt met het endoplasmatisch reticulum.
Het idee is dat de buisvormige structuren niet alleen bij muizen voorkomen, maar bijvoorbeeld ook bij de mens en bij de veel in onderzoek gebruikte bakkersgist. Dat vermoeden wordt versterkt doordat volgroeide peroxisomen in allerlei organismen grote overeenkomsten vertonen in opbouw, vorm, inhoud en functie.
Talloze groepen over de wereld bestuderen de peroxisomen om te ontrafelen hoe de cel in elkaar zit. Baby's bij wie deze organellen ontbreken, overlijden vaak al binnen enkele maanden. Kinderen met slecht werkende peroxisomen vertonen een achterstand in groei en op mentaal vlak.
