Volgens Japanse onderzoekers hebben katten een basaal begrip van natuurkundige wetten. Daarmee zullen de beesten niet de geheimen van de quantummechanica ontrafelen, maar het helpt ze wel bij de muizenjacht.
Katten gebruiken natuurkundige wetten van oorzaak en gevolg om op basis van geluiden een verwachtingspatroon van de buitenwereld op te bouwen. Dat concluderen onderzoekers van de Kyoto University in Japan in vakblad Animal Cognition. Volgens de onderzoekers zou je uit het experiment zelfs kunnen afleiden dat katten enigszins doorhebben wat zwaartekracht is.
Dat katten slimme dieren zijn, zullen vele poezeneigenaren beamen. Hoewel de beesten soms wat moeite hebben met de aanwezigheid van komkommers en andere onbekende objecten, kunnen ze over het algemeen hun omgeving donders goed inschatten. Dat zie je bijvoorbeeld aan de manier waarop ze ondanks hun beperkte zicht een loslopende muis geen schijn van kans geven.
‘Ik probeer robots te ontwikkelen die ook echt een nieuwe stap maken’
Hoe werkt vliegen? Dat lijkt een simpele vraag, maar voor luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink is het een levenslange zoektocht.
Rammelende dozen
Katten danken hun jachtkwaliteit met name aan hun uitstekende gehoor. De Japanse onderzoekers wilden weten in hoeverre de dieren hun gehoor gebruiken om een verwachtingspatroon op te bouwen van de wereld om ze heen, en of ze bij het bepalen van die verwachting natuurkundige oorzaak-gevolgrelaties toepassen.
De onderzoekers voerden een experiment uit met dertig huiskatten. Ze lieten de katten om de beurt toekijken terwijl ze een doos heen en weer schudden. Na het schudden keerden ze de doos om. De helft van de dozen bevatte een object dat er na het schudden uit viel, de andere helft niet. Tevens maakte de helft van de dozen een rammelend geluid tijdens het schudden, terwijl de andere helft stil bleef. Het gerammel kwam niet altijd overeen met de aanwezigheid van een object. Er waren dus ook dozen zonder object die wel rammelden en dozen met object die niet rammelden.
Verwachting
De onderzoekers maten tijdens het schudden hoe lang de katten naar de dozen staarden. De beesten bleken de dozen met geluid iets langer te bekijken dan die zonder.
Dat is weinig opzienbarend. Katten reageren immers op geluid, net zoals wanneer je met een pak brokjes rammelt of een prop papier ritselt. De vraag is nu: waren de poezen alleen geïntrigeerd door het geluid, of leidde het geluid tot de verwachting dat de doos een object bevatte?
Dat onderzochten de Japanners door ook na het omkeren van de dozen te meten hoe lang de katten de situatie bestudeerden. De beesten bleken de niet-logische situaties – een rammelende doos zonder object en een stille doos met object – een stuk langer te observeren dan de logische situaties. Daaruit concluderen de onderzoekers dat katten verwachten dat een rammelende doos een object bevat en een stille doos niet. Als die verwachting niet uitkomt, besteden de poezen meer tijd aan het onderzoeken van de onverwachte situatie.
Prooi lokaliseren
Volgens de Japanners toont het resultaat aan dat katten een basaal natuurkundig begrip hebben van oorzaak en gevolg: de beesten snappen dat geluid tijdens het schudden doorgaans veroorzaakt wordt door de aanwezigheid van een object. De onderzoekers schrijven in hun publicatie dat je het resultaat zelfs kunt zien als ‘bewijs dat katten een rudimentair begrip hebben van zwaartekracht’, omdat katten verwachten dat het omkeren van een rammelende doos leidt tot de val van een object.
Wat zegt dit experiment precies over de natuurkundige vermogens van katten? De conclusie dat de beesten doorhebben wat zwaartekracht is, gaat wellicht wat ver. Je hoeft in ieder geval niet te verwachten dat poezen in de toekomst het probleem van donkere materie oplossen of uitsluitsel geven over het lot van hun beroemde soortgenoot in Schrödingers doos.
Katten gebruiken hun kennis van de fysica waarschijnlijk vooral bij de jacht. In tegenstelling tot bijvoorbeeld primaten, voor wie geluiden vooral een teken zijn om te vluchten, gebruiken poezen geluiden om hun prooi te lokaliseren en aan te vallen. Het helpt dus als ze op basis van die geluiden de beweging van de prooi kunnen voorspellen.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: