Het is een extreem nat en uitzonderlijk warm voorjaar. Ideaal voor muggen. Betekent dit dat we een muggenrijke zomer tegemoet gaan? En kun je daar zelf nog iets aan doen?
‘Afgelopen nacht had ik ook alweer de eerste mug op mijn slaapkamer’, vertelt entomoloog Sander Koenraadt van de Wageningen Universiteit. Hij was niet de enige. Normaal komen huissteekmuggen, verreweg de meest voorkomende steekmuggen in Nederland, halverwege mei uit hun winterrust om de eerste eitjes van het seizoen te leggen. Dat levert halverwege juni de eerste generatie muggen op.
Maar dit jaar zijn ze vroeger, melden muggenonderzoekers. De eerste generatie vloog waarschijnlijk al halverwege mei de openstaande slaapkamerramen binnen. Waarom doen muggen het goed tijdens dit warme, natte voorjaar?
Mieren zijn magnifieke navigators
Mieren zijn in staat tot verbazingwekkende navigatieprestaties. Misschien kan waardering hiervoor helpen om deze insectensoorten te behouden.
Muggenrijke zomer
Een deel van de huissteekmuggen overwintert in vochtige donkere plekken met een stabiele temperatuur, zoals ondergrondse holen, bunkers of kelders. De muggen die de winter overleefd hebben, worden in de lente weer actief, als de dagen langer worden en de temperatuur boven de tien graden komt, vertelt Koenraadt. ‘Dan gaan ze op zoek naar hun eerste bloedmaaltijd van het jaar, om vervolgens hun eerste eitjes te leggen.’
Die eitjes moeten ze afzetten in stilstaand water, zoals in een regenton, (planten)bakje of een zeil waarop water is blijven staan. ‘Omdat het voorjaar zo nat is, zijn er veel geschikte broedplekken’, zegt Koenraadt. ‘En de recordwarmte zorgt er ook voor dat de larven sneller ontwikkelen. Ze zijn al binnen een paar weken volwassen.’
Betekent dit ook dat we een muggenrijke zomer kunnen verwachten? ‘Dat hangt af van het weer van de komende maanden’, vertelt entomoloog Rody Blom, eveneens van WUR. ‘Als het van nu tot augustus nauwelijks regent, kan de populatie weer enorm afnemen, omdat er dan niet genoeg stilstaand water is. Maar als het nat en warm blijft, dan is het een goede zomer voor de huissteekmug.’
Horren en DEET
We kunnen zelf ook iets doen om een muggenplaag te voorkomen. ‘Je kunt potjes, bakjes en schoteltjes met stilstaand water in je omgeving eens in de een of twee weken omgooien’, zegt Blom. Zo voorkom je dat er muggen in opgroeien. Vijvertjes hoeven geen probleem te zijn, omdat daar salamanders of kikkers in kunnen leven die larven eten. Een gezonde biodiversiteit stimuleren in je omgeving helpt dus ook. Vogels en vleermuizen vinden volwassen muggen bijvoorbeeld ook een smakelijk hapje.
Verder kun je jezelf beschermen door horren te plaatsen, onder een klamboe te slapen en met het insectenwerende middel DEET. Je lichaamsgeur blijkt te bepalen hoe aantrekkelijk je bent voor muggen. Hoe dat precies zit, wordt nog onderzocht. Maar vorig jaar bleek dat onder meer je douchegel je aantrekkelijker kan maken voor muggen.
Muggenradar
Word jij in de winter ook wel eens gebeten of wakker gehouden door een mug? Dat lijkt misschien gek, maar het komt regelmatig voor. Een deel van de steekmuggen blijft namelijk de hele winter binnenshuis actief, vertelt Blom.
Dat die winteractieve muggen geen zeldzaamheid zijn, ontdekte Koenraadt een paar jaar geleden. Tien jaar geleden richtte hij met collega’s muggenradar.nl op. Daarop kan iedereen (anoniem) aangeven of en hoeveel muggenoverlast er is. Koenraadt: ‘Toen bleek dat een ’s winters actieve variant van de huissteekmug wijdverspreid is in Nederland.’
Voor hun onderzoek maken Koenraadt en Blom nog steeds gebruik van de gegevens die mensen via deze site delen. Je kunt dus nog steeds bijdragen aan het in kaart brengen van muggenoverlast.
