AI raast vooruit, van ChatGPT tot deepfakes. AI-expert Kai Bergin legt uit waar we staan – en waar het naartoe gaat.
Kai Bergin was als kind al in de ban van de computer. Waar andere jongens gingen gamen, probeerde hij zelf een game te programmeren. Twintig jaar geleden kwam hij naar Nederland in verband met een andere passie van hem, de muziek, als bassist van de groep Miss Antarctica. En bleef. Tegenwoordig is hij head of artificial intelligence bij MVR Digital Workforce, een bedrijf dat overheid en bedrijven helpt bij integreren van kunstmatige intelligentie in het bedrijfsproces.
Hoe definieert u kunstmatige intelligentie (AI)?
‘Als het vermogen van een softwareprogramma zelfstandig ‘intelligent’ gedrag te vertonen, zoals het herkennen van patronen, het voorspellen van uitkomsten en het oplossen van problemen. Een simpel voorbeeld is de weersverwachting, waarbij de computer heel veel data interpreteert en een prognose afgeeft.’
‘Je wilt niet dat politici onwaarheden verspreiden’
Ook politici verspreiden online desinformatie. Politicoloog Alyt Damstra wijst daarom op het belang van nieuwe afspraken tussen politici.
Op welk niveau zitten we nu met AI?
‘De afgelopen twee jaar is het aantal AI-gebruikers gestegen van een kleine groep IT’ers en wetenschappers, naar honderden miljoenen gebruikers. Oorzaak: applicaties als ChatGPT en Dall-E. AI ontwikkelt zich heel snel, ook in de economische wereld. Er zijn nu al programma’s die hypotheekadviezen kunnen genereren, op basis van miljoenen klantgegevens over inkomen, vermogen en leeftijd. En wat denk je van fraudebestrijding, met software die in enorme aantallen betaaltransacties onregelmatige patronen herkent, de ‘verdachte’ betalingen.’
Waar gaat het naartoe met AI?
‘Er komen steeds meer ondersteunende apps, de AI-agents. Een voorbeeld? Je maakt een foto van de inhoud van je koelkast en geeft hem de opdracht boodschappen te doen voor de komende week. Met de opdracht: ‘Zoveel mogelijk aanbiedingen van gezond voedsel, met een limiet van 75 euro’. Je moet nog wel zelf de deur opendoen voor de bezorger. Of: bij een onverwacht hoge energierekening vraag je de app uit te zoeken hoe dat komt, op zoek te gaan naar een goedkoper abonnement en het oude op te zeggen.’
Die apps gaan ons veel werk uit handen nemen. Gaat het ook ten koste van banen?
‘In 2030 zal er nog maar heel weinig kantoorwerk zijn. Je ziet nu al dat de klantenservice van een bedrijf wordt overgenomen door chatbots. Een financieel rapport maakt een app in een paar secondes op. Corresponderen, analyseren en voorspellen doen de apps straks voor ons. Een app werkt 24-7, heeft geen werkplek nodig, drinkt geen koffie, wil geen salaris, alleen een beetje stroom.’
Dat klinkt onheilspellend.
‘Nee hoor, er zal niemand dood gaan. Vergelijk het met de industriële revolutie, toen is er heel veel handwerk geautomatiseerd. Nu gebeurt dat met denkwerk. Ik wil iedere werkende adviseren: denk nu alvast na of de computer straks jouw werk kan gaan overnemen, en zo ja, ga op zoek naar een andere baan. Voor mensen die met hun handen werken breken er straks gouden tijden aan: de kapper, de verpleger en de loodgieter. Robots repareren geen kranen.’
Waar is het eind van AI?
‘Ja, wanneer gaat een app zichzelf inschrijven bij de KvK, en zelf een handel beginnen? En wat als hij tot de conclusie komt dat wapenhandel het meest lucratief is? Ik denk dat zoiets nog heel ver van ons staat. Maar het is belangrijk dat we als maatschappij de ontwikkeling van AI op de voet volgen en binden aan strenge wettelijke normen.’
Wat is er waar van het eeuwige angstbeeld van AI: de boosaardige robot die de mensheid uitroeit?
‘Het enige gevaar is de mens zelf. Als die bijvoorbeeld aan de computer vraagt: ‘Op welke plekken in land X kunnen we het beste bomdrones gooien, met zoveel mogelijk slachtoffers?’, dan gaat het model op zoek naar gegevens over de zwaarste bommen, het aantal woningen en inwoners. De computer oordeelt niet en doet zijn werk.’
Kai Bergin is een van de sprekers tijdens New Scientist Live! x Discovery Museum: AI voor de aarde op 22 april in Discovery Museum in Kerkrade. Tijdens deze avond komen twee actuele zaken samen: de leefbaarheid van de aarde en de razendsnelle ontwikkelingen van kunstmatige intelligentie. Andere sprekers zijn Heleen de Coninck, Wieger Wamelink en Felienne Hermans. Ga voor meer informatie en tickets naar de website.
