De Japanse ruimtesonde SLIM is onbeschadigd op het maanoppervlak geland. De zonnepanelen werken alleen niet. Het voertuig draait voorlopig op batterijen.
De Smart Lander for Investigating Moon (SLIM) is vrijdag geland op het maanoppervlak. Daarmee is Japan het vijfde land dat een voertuig gecontroleerd op de maan heeft gezet, na de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie, China en India.
De Japanse ruimtevaartorganisatie JAXA lanceerde SLIM in september 2023. De sonde legde een lange weg af naar de maan: om brandstof te besparen cirkelde hij eerst meermaals om de aarde. Sinds december draaide hij in een baan om de maan. Ondertussen maakte hij foto’s van het maanoppervlak en bereidde hij zich voor op de landing.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Slimme ogen
Bij de landing werd voor het eerst een technologie gebruikt die de ingenieurs aanduiden als ‘slimme ogen’. Dankzij die technologie kon SLIM zijn landingsplaats met uiterste precisie vastleggen. Om zijn eigen locatie te bepalen, vergeleek hij beelden van zijn camera’s met gegevens van andere ruimtevaartuigen die rond de maan cirkelden. Vervolgens navigeerde hij zelfstandig naar zijn landingsplaats op een helling van de Shioli-krater.
Op basis van de eerste gegevens lijkt het erop dat de slimme ogen hebben gewerkt. SLIM bevindt zich vermoedelijk binnen 100 meter van zijn beoogde landingsplaats. Eerdere maanlanders zaten daar over het algemeen enkele kilometers vandaan.
Maan-dag
Een flinke tegenvaller is dat de zonnepanelen momenteel niet werken. Voorlopig draait het voertuig op batterijen. Als de beheerders de zonnecellen niet weer aan de praat krijgen, zal dit de capaciteiten van SLIM belemmeren en zijn levensduur drastisch verkorten. Volgens JAXA-onderzoekers zal de batterij namelijk slechts een paar uur meegaan. Ze geven daarom prioriteit aan het terugsturen van zoveel mogelijk gegevens naar de aarde, voordat de batterij leeg is.
De kans bestaat echter dat het ruimteschip volgende week alsnog op zonne-energie zal draaien. Het lijkt er namelijk op dat de zonnepanelen van SLIM naar het westen zijn gericht, terwijl ze oostwaarts hadden moeten staan.
Op de maan is het altijd twee weken licht en twee weken donker. Momenteel is het er ‘ochtend’, wat betekent dat de zon in het oosten staat. Later op de ‘maan-dag’, over ruim een week, staat de zon in het westen. Mogelijk werken de zonnepanelen dan wel.
Rovers
Terwijl hij op het maanoppervlak landde, zette SLIM ook twee kleine rovers af. Die hebben allebei enkele wetenschappelijke instrumenten aan boord.
De rovers hebben geen wielen. De ene zal over het maanoppervlak springen. De andere, ontworpen door een speelgoedfabrikant, is bolvormig en iets kleiner dan een tennisbal. Die zal over het maanoppervlak rollen. Beide rovers lijken goed te functioneren.
Het ruimteschip bevindt zich mogelijk op een bijzondere plek. Misschien liggen daar namelijk stoffen die tijdens de inslag waardoor de krater is ontstaan uit het binnenste van de maan zijn geslingerd. Met de instrumenten van SLIM kunnen onderzoekers deze stoffen bestuderen om meer te leren over het ontstaan van de maan.
De Japanse missie is een van de vele internationale inspanningen om de maan te verkennen. In augustus 2023 bereikte de Indiase Chandrayaan-3 lander het maanoppervlak. Daarnaast is er ook een reeks mislukkingen geweest. In april 2023 stortte een lander van het Japanse bedrijf ispace neer en vier maanden later overkwam het Russische Loena 25-vaartuig hetzelfde. Begin dit jaar slaagde de Peregrine-lander van het Amerikaanse bedrijf Astrobotic er niet in de maan te bereiken, door een brandstoflek.
