De Deense regering heeft opdracht gegeven alle gefokte nertsen in het land te slachten na de ontdekking van een gemuteerde vorm van het coronavirus. Het nieuwe virus is al overgesprongen op mensen.
Wat weten we over de situatie in Denemarken?
Volgens een bericht in de Deense krant Berlingske zijn er op 207 nertsenboerderijen besmettingen met het coronavirus. De autoriteiten zijn er niet in geslaagd het virus in te dammen. Nu moeten alle zeventien miljoen gefokte nertsen in Denemarken worden geslacht, zei de Deense premier Mette Frederiksen tijdens een persconferentie op 5 november. Denemarken heeft de grootste nertsenindustrie ter wereld.
De Deense premier noemde het gemuteerde virus ‘een ernstig risico voor de volksgezondheid en voor de ontwikkeling van een vaccin’. Minister van Volksgezondheid Magnus Heunicke vertelde tijdens de persconferentie echter dat er nog geen aanwijzingen zijn dat het gemuteerde virus ernstigere symptomen van COVID-19 veroorzaakt.
‘Een AI-systeem moet kunnen zeggen: dat is geen goed idee’
Het is belangrijk dat we AI-systemen kunnen vertrouwen. AI-onderzoeker Pınar Yolum stelt dat betrouwbare AI-systemen bezwaar moeten kunnen maken tege ...
Sommige delen van Noord-Jutland – de regio van Denemarken die in verbinding staat met het Europese vasteland – worden geïsoleerd om verdere verspreiding van het virus bij mensen te stoppen. Frederiksen zei dat er een ‘mutant’ van het virus is geïdentificeerd in vijf boerderijen en dat twaalf mensen ermee besmet zijn geraakt.
Om wat voor soort mutant gaat het?
Het State Serum Institute heeft bevestigd dat er meerdere mutaties van het virus zijn geïsoleerd uit nertsen. Zeven van deze virussen hebben mutaties in het eiwit dat het virus gebruikt om cellen binnen te dringen: het spike-eiwit. Dat eiwit is belangrijk voor de immuunrespons. Het is daarom een cruciaal doelwit voor vaccins.
Een van deze virussen heeft vier mutaties in het spike-eiwit. Uit laboratoriumtests is gebleken dat dit virus minder wordt geremd door antilichamen van mensen die eerder zijn geïnfecteerd met het coronavirus. Dit zou een vaccin in theorie minder effectief maken. Maar het virus zelf is niet gevaarlijker of besmettelijker. Het rapport concludeert dat ‘u zich als burger geen zorgen hoeft te maken.’
Kunnen nertsen het coronavirus echt oplopen?
Ja. Er zijn al wetenschappelijke rapporten over gekweekte nertsen in Nederland die besmet raakten via mensen. Daarnaast werden er in juni meer dan 90.000 nertsen geslacht in het Spaanse Aragon, nadat het virus was ontdekt in pelsdierfokkerijen.
Kunnen nertsen het virus doorgeven aan mensen?
Ja. Uit het Nederlandse rapport blijkt dat ten minste één medewerker van een nertsenboerderij het virus via de dieren heeft opgelopen. De werknemer vertoonde slechts een milde luchtwegaandoening.
Wat zeggen wetenschappers?
Francois Balloux, hoogleraar genetica aan het University College London (UCL), liet via Twitter weten dat hij het Deense rapport ‘zeer problematisch’ vindt. Hij zegt dat zijn collega Lucy van Dorp aan de UCL al talloze coronavirusmutanten heeft gedocumenteerd die herhaaldelijk in nertsen opduiken, waarvan geen enkele een bedreiging vormt voor de mens. De bewering dat deze mutant mogelijk resistent is tegen een vaccin is ‘idioot’, zegt hij. Zulke mutaties kunnen bij mensen opduiken als we eenmaal een vaccin hebben, maar zullen niet verschijnen in nertsen, voegt hij toe.
Andere wetenschappers sluiten zich hierbij aan. Veterinair epidemioloog James Wood van de Universiteit van Cambridge zei in een verklaring dat ‘de werkelijke implicaties van de veranderingen in het spike-eiwit nog niet geëvalueerd zijn door de internationale wetenschappelijke gemeenschap en dus nog onduidelijk zijn. Het is te vroeg om te zeggen dat deze veranderingen ervoor zullen zorgen dat vaccins of immuniteit tekortschieten.’
Viroloog Ian Jones van de University of Reading beweert dat het geen wereldwonder is dat het virus is gemuteerd, omdat het zich moet aanpassen aan nertsen. De voorzorgsmaatregelen van Denemarken zouden de kans moeten verkleinen dat het nieuwe virus zich op grote schaal bij mensen verspreidt, zei hij in een verklaring.
Valt het te verwachten dat het virus zich verspreidt naar andere dieren?
Jazeker. Van meer dan zestig zoogdiersoorten is bekend dat ze zeker of waarschijnlijk vatbaar zijn. Dat gaat van gorilla’s en chimpansees tot vossen, yaks, reuzenpanda’s en koala’s. Zelfs sommige walvissen, dolfijnen en zeehonden kunnen misschien besmet raken.
Waarom zag niemand dit aankomen?
Dat deden we wel. Zelfs voordat dit gebeurde, maakten virologen zich zorgen over de ‘omgekeerde overloop‘. Wanneer mensen het virus doorgeven aan huisdieren of wilde dieren kan dit problemen opleveren voor de dieren. Sommige diersoorten kunnen dan massaal ziek worden en uitsterven. Daarnaast kunnen dieren een nieuw reservoir voor virussen vormen, wat weer problemen oplevert voor ons. Zo wordt de pandemie nog moeilijker te beheersen. Daarnaast kunnen dieren het coronavirus de kans geven tot een nieuwe vorm te muteren.
