Het einde lijkt in zicht voor de InSight-Marslander van NASA: beetje bij beetje verliest het apparaat zijn energievoorziening. Een zandstorm die nu over het zuidelijk halfrond van Mars raast, kan de genadeklap betekenen.
Een krachtige storm van stof teistert het zuidelijk halfrond van Mars, waar de Marslander al een tijdje staat te verstoffen. Door het laagje stof dat zich mettertijd heeft opgehoopt op de zonnepanelen van InSight, werd er al langer onvoldoende energie gegenereerd om de gebruikelijke taken uit te voeren. Daarom kondigde NASA in mei dit jaar al aan dat het niet lang meer zou duren tot de stationaire lander ermee zou stoppen.
De huidige zandstorm maakt de stoffige waas in de atmosfeer tot wel 40 procent dikker, waardoor de zonnepanelen nog nauwelijks zonlicht opvangen. Hierdoor daalde het elektrisch vermogen van InSight van 425 watt-uur naar 275 watt-uur per sol (één sol is één Marsdag). In zijn begindagen, toen hij net op Mars was aangekomen, had het apparaat wel 5.000 watt-uur per sol beschikbaar.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Gemiste kans
NASA had eigenlijk gehoopt dat een ander natuurverschijnsel de missie zou redden: wervelwinden. Zulke enorme windvlagen werken als een sterke afstofbeurt, en hebben ook de voorgaande Marsrovers Spirit en Oppurtunity verder geholpen. ‘Dat kan ook nog steeds gebeuren, maar de energie is nu zo laag dat we focussen op het verzamelen van zoveel mogelijk data nu het nog kan’, zei Bruce Banerdt, hoofdonderzoeker van InSight bij NASA, afgelopen mei in een persbericht.
Waar ze er in het voorjaar nog enige hoop in hadden, is de stemming op dit moment anders: ‘We zaten qua energie ongeveer op de onderste trede van de ladder. Nu zitten we echt weer op de begane grond’, zegt InSights projectmanager Chuck Scott in een aankondiging. Daarin vertelt het team dat ze de apparatuur van InSight volledig uitschakelen voor twee weken om de energie die er nog in zit te behouden.
Gelukkig hoeven de Marsrovers van NASA, Curiosity en Perseverance, zich geen zorgen te maken over dit soort problemen. Zij worden volledig op kernenergie aangedreven, en zijn in die zin dus wat stofbestendiger dan InSight.
Het doel van InSight
InSight staat voor Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport. Het toestel werd gelanceerd in 2018. Dat maakt van deze stand-by-operatie een vroeg pensioen. Zijn doel was om het binnenste van Mars in kaart te brengen met een seismometer, die de inwendige trillingen van de planeet kon meten.
Deze trillingen hebben ons meer geleerd over hoe Mars precies in elkaar zit, van korst tot kern. Tot nu toe heeft de missie volgens NASA bestaande kennis over het binnenste van rotsachtige planeten ondersteboven gegooid. Die informatie kunnen we ook nuttig gebruiken voor het binnenste van onze eigen planeet, de maan, Venus en voor planeten in andere sterrenstelsels.
