Na de euforie over de geslaagde landing begint de missie van Marslander InSight nu echt. De lander moet ons voor het eerst een kijkje geven in het binnenste van de rode planeet. Zo komen we er hopelijk achter waarom het op Mars niet stikt van de Marsmannetjes.
Maandagavond maakte InSight na een bijna zeven maanden durende vlucht een geslaagde landing op het oppervlak van Mars. Nadat hij zijn zonnepanelen had uitgeklapt, ging hij in slaapmodus om zijn apparatuur op te laden.
Anders dan collega-Marsrovers zoals Curiosity en Opportunity blijft InSight altijd op dezelfde plek. De eerste dagen is die vooral bezig met het in kaart brengen van zijn omgeving en de weersomstandigheden. Vervolgens gaat die met zijn robotarm de apparaten klaarzetten voor de eerste metingen.
Thomas Hertog werkte samen met Stephen Hawking en onderzoekt de oerknal
Tijd en natuurwetten zijn voortgekomen uit de oerknal, in een chaotisch proces van toevalligheden, zegt theoretisch natuurkun ...
InSight is een (enigszins gezocht) acroniem voor Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport. De drie dingen die de lander gaat meten, omschrijven NASA-onderzoekers ook wel als de ‘vitale functies’ van de planeet: hartslag, reflexen en temperatuur.
Hartslag
InSight meet de hartslag met het apparaat SEIS. Dat is een seismometer die inwendige trillingen van de planeet in kaart gaat brengen. Die trillingen komen voort uit Marsbevingen en meteorietinslagen.
De metingen laten zien uit wat voor materiaal Mars precies is opgebouwd. Hoe groot is de kern bijvoorbeeld? En is die net zoals de aardkern deels vast en deels vloeibaar? Mogelijk kunnen de metingen zelfs uitwijzen of er vloeibaar water of vulkanische activiteit onder het Marsoppervlak schuilgaat.
Reflexen
De tweede vitale functie zijn de reflexen van de planeet. Die meet InSight via de twee antennes van RISE. Dat apparaat werkt als een spiegel: het kaatst radiosignalen afkomstig van de aarde linea recta terug. Zo kunnen onderzoekers de locatie van Insight tot op een paar centimeter nauwkeurig bijhouden.
Bij zijn draaiing om de zon wiebelt Mars een beetje. Dankzij de exacte locatiebepaling van RISE zien onderzoekers hoe sterk die wiebeling precies is. Ook dat geeft informatie over de samenstelling van zijn kern. Die informatie kan onder andere verklaren waarom het magneetveld van Mars zoveel zwakker is dan dat van de aarde.
Temperatuur
Voor de derde vitale functie heeft InSight een uit de kluiten gewassen thermometer bij zich. De HP3, bijgenaamd ‘de Mol’, zal zichzelf vijf meter onder het oppervlak ingraven om daar de temperatuur te meten. Nog nooit hebben we zo’n diep gat gegraven op een andere planeet.
Met de robotmol willen wetenschappers in kaart brengen hoeveel warmte er uit de kern naar het oppervlak stroomt. We weten dat het binnenste van Mars kouder is dan dat van de aarde, maar hoeveel kouder?
Broer en zus
De metingen van de vitale functies van de rode planeet moeten ons uiteindelijk ook iets vertellen over ons eigen blauwgroene exemplaar. Wetenschappers vermoeden dat Mars en de aarde 4,5 miljard jaar geleden uit hetzelfde materiaal zijn gevormd en heel erg op elkaar leken.
Nu is de aarde echter een bruisende planeet met een bonte mix aan levenssoorten, terwijl Mars een desolate woestijnvlakte is. Hoe zijn broer en zus zo uit elkaar gegroeid? Het inkijkje in het binnenste van Mars moet die vraag beantwoorden.
Het blootleggen van de fundamentele verschillen tussen Mars en de aarde laat zien welke eigenschappen van een planeet cruciaal zijn voor het ontstaan van leven. Mogelijk zijn de tektonische platen die op aarde over elkaar heen schuiven zo’n cruciale voorwaarde. Die verschuiving zorgt er namelijk voor dat belangrijke levensbouwstenen zoals water, methaan en koolstofdioxide naar het oppervlak komen.
InSight begint al binnen enkele weken met zijn eerste metingen, maar de meeste vinden pas plaats in het voorjaar van 2019. De antwoorden op de fundamentele vragen zijn dus voorlopig nog niet in zicht.