Jupiter heeft mogelijk een glow-in-the-dark-maan. Uit laboratoriumexperimenten blijkt dat het soort ijs dat het oppervlak van de maan Europa bedekt, gloeit wanneer het wordt blootgesteld aan straling. Dit licht kan ons helpen de samenstelling van de bevroren vlaktes en ondergrondse oceanen te achterhalen.
Doordat het krachtige magneetveld van Jupiter geladen deeltjes versnelt, wordt diens maan Europa constant gebombardeerd met elektronen die veel energie hebben. Astrofysicus Murthy Gudipati van NASA’s Jet Propulsion Laboratorium onderzocht samen met zijn collega’s hoe Europa’s ijzige oppervlak reageert op dat stralingsbombardement. Daarvoor schoten ze elektronen af op ijsmonsters die zijn verrijkt met moleculen die op Europa te vinden zijn.
Wanneer de elektronen botsen op de moleculen in het ijs, vallen die moleculen uit elkaar. Hun losse atomen absorberen daarbij wat energie. De atomen stralingen die energie vervolgens weer uit in de vorm van licht, waardoor een griezelige, groen getinte gloed ontstaat.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Afhankelijk van het type molecuul die bij de botsing betrokken is, is de gloed helderder of zwakker. Zo nam de hoeveelheid licht bijvoorbeeld af wanneer de onderzoekers natriumchloride aan het ijs toevoegden.
In de maneschijn
‘Als je je voorstelt dat je op Europa staat en naar de gloed onder je voeten kijkt, zou de helderheid van de grond vergelijkbaar zijn met wat je ziet als je nu buiten bij vol maanlicht naar beneden kijkt’, zegt Gudipati. ‘Overigens is Europa’s oppervlak een erg gevaarlijke omgeving. Hoewel we ons kunnen voorstellen dat we erop staan, is een paar seconden op Europa waarschijnlijk al genoeg om je dood te betekenen.’
Een bemenste missie naar Europa zit er dus voorlopig niet in. Wel heeft NASA een ruimtesonde in de maak die dit klusje kan klaren. De Europa Clipper-missie zal in 2024 vertrekken. Deze sonde zal de maan bestuderen vanuit een baan rond Jupiter. Als het maanijs inderdaad gloeit, zal het ruimtescheepje dat kunnen zien. Metingen van de helderheid zijn vervolgens te gebruiken om de samenstelling van het ijs te bepalen.
Levenswater
‘Er zijn aanwijzingen dat er zich onder het ijs op Europa oceanen bevinden die bewoonbaar zouden kunnen zijn voor leven. Als dat het geval is, zouden de mineralen en zouten in die oceaan ook op het oppervlak te vinden zijn’, zegt Gudipati. Door uit te zoeken waar het oppervlak uit bestaat, kunnen we dus achterhalen of de zeeën van Europa de benodigde ingrediënten voor leven bevatten.
