Een huidcrème die het immuunsysteem stimuleert, beschermt tegen infecties van verschillende virussen die verspreid worden door muggen. Dat blijkt uit onderzoek met muizen. Als de crème wordt toegestaan voor gebruik bij mensen, kan dit helpen om de besmetting te voorkomen van virussen als zika, dengue en chikungunya. Elk jaar raken honderden miljoenen mensen geïnfecteerd met deze ziekten.
De crème, die het middel imiquimod bevat, is al geregistreerd voor de behandeling van genitale wratten en een huidaandoening genaamd keratosis actinica. Het is echter nog niet getest op muggenbeten bij mensen. Het middel activeert razendsnel een lokale immuunrespons in de huid, waardoor het virus niet door de rest van het lichaam verspreidt.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
Aangrijpend effect
Viroloog Clive McKimmie van de Universiteit van Leeds en zijn team hebben muizen op de plek van een muggenbeet geïnfecteerd met het Semliki Forest-virus. Dit virus wordt overgedragen door muggen en heeft meerdere uitbraken in Afrika veroorzaakt.
Bij een test smeerden de onderzoekers de muggenbeten van elf muizen in. Daarop overleefden zeven muizen de infectie. Elf andere muizen, die niet behandeld waren met de crème, overleefden de infectie allemaal niet.
De crème remde ook de verspreiding van het chikungunya-virus en Bunyamwera orthobunyavirus – twee andere virussen overgedragen door muggen – nadat de muizen gestoken waren. Dit suggereert dat de behandeling kan werken tegen meerdere virussen die door muggen verspreid worden.
‘Het is een grote verrassing dat het simpelweg aanbrengen van een crème zo’n aangrijpend effect kan hebben’, zegt McKimmie. Zijn team ontdekte dat het aanbrengen van de crème tot vijf uur na de beet de muizen beschermde tegen de ziekte. De resultaten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science Translational Medicine.
Goedkeuring voor mensen
‘Juist die hele vroege uren en dagen – waarbij het virus wel in de huid zit, maar zich nog niet naar andere delen van het lichaam verspreidt – zijn cruciaal. Deze eerste momenten hebben een grote impact op het verloop en de uiteindelijke ernst van de ziekte’, zegt microbioloog Kevin Maringer van de Universiteit van Surrey, die niet betrokken was bij het onderzoek.
In het lab heeft het team ook monsters van mensenhuid geïnfecteerd met zika en chikungunya en vervolgens behandeld met de crème. Net als bij de muizen hielp de huidcrème tegen de verspreiding, wat betekent dat het middel waarschijnlijk ook voor mensen helpt.
‘Momenteel is de beste manier voor mensen om zichzelf te beschermen tegen virussen het gebruiken van anti-insectenspray en klamboes: het voorkomen van muggenbeten’, zegt McKimmie. ‘Deze studie is een eerste stap naar een medicijn dat het virus kan stoppen ná de muggenbeet.’
McKimmie zegt dat verdere veiligheidstests op mensen nog nodig zijn. Volgens Maringer zal de antivirale crème relatief snel goedgekeurd zijn, omdat het medicijn al gebruikt wordt bij andere menselijke kwalen.
