Hongerige hommels kunnen planten overhalen om tot wel een maand eerder dan normaal te gaan bloeien en stuifmeel te maken. Dit doen de insecten door gaatjes te prikken in hun bladeren.
Hommels komen aan het begin van de lente uit hun winterslaap om te genieten van het stuifmeel van bloeiende bloemen. Soms worden ze echter te vroeg wakker en hebben de planten nog geen bloemen. Zonder bloemen ook geen stuifmeel, wat betekent dat de hommels verhongeren.
Op zoek naar de vliegroute van de grote stern
Ecoloog Ruben Fijn bracht met gps voor het eerst uitgebreid het vlieggedrag van de grote stern in kaart. Zijn onderzoek laat ...
Chemisch mysterie
Gelukkig hebben de hommels nog een trucje achter de hand. Ecoloog Consuelo De Moraes van het ETH Zurich in Zwitserland en haar collega’s hebben ontdekt dat de werksters planten kunnen overhalen om eerder te bloeien dan normaal door met hun monddelen kleine gaatjes in de bladeren te prikken.
Het team voerde meerdere experimenten uit, zowel in het laboratorium als buiten. Hieruit bleek dat de hommels vaker gaatjes prikten in de bladeren van tomatenplanten en zwarte mosterdplanten als er geen voedsel beschikbaar was. Door de schade bloeide de tomatenplant dertig dagen eerder dan normaal. De zwarte mosterd bloeide zestien dagen eerder.
Het is nog onbekend hoe de bladschade de vroege bloei stimuleert. Eerdere studies toonden wel al aan dat planten soms eerder bloeien als gevolg van stressfactoren zoals fel licht of droogte. De effecten van schade door insecten is echter niet veel onderzocht.
De Moraes en haar collega’s kregen het niet voor elkaar om planten eerder te laten bloeien door zelf gaatjes in de bladeren te prikken. Het lijkt erop dat de hommels nog iets extra’s doen om de plant tot bloei te brengen. Een mogelijkheid is dat ze tijdens het prikken chemische stofjes uit hun speeksel in het blad injecteren. ‘We hopen dit in de toekomst verder te onderzoeken’, zegt ze.
Hulp bij klimaatverandering
De kunst om planten te manipuleren om eerder te bloeien, zou hommels kunnen helpen zich aan te passen aan de klimaatverandering, zegt bioloog Mark Mescher van het ETH Zurich. Mescher was ook betrokken bij het onderzoek.
‘Door de klimaatverandering zijn de omstandigheden van de lente minder voorspelbaar’, zegt hij. ‘Dit kan de timing van de relatie tussen hommels en bloemen in de war brengen.’ Als de hommels te vroeg uit hun winterslaap komen, kunnen ze de bloei van planten in gang brengen voor ze verhongeren, zegt hij.
