Dat de bacteriën in onze darmen een belangrijke rol spelen, is de laatste jaren steeds duidelijker geworden. Verkopers van (al dan niet werkzame) probiotische voedingsmiddelen spelen daar handig op in. Nieuw onderzoek laat zien dat naast bacteriën ook de schimmels in je darmen invloed hebben op je gezondheid.
Het is een levendige boel in je spijsverteringsstelsel. Het zogeheten microbioom dat in je darmen huist (de darmflora) bestaat uit biljoenen bacteriën, schimmels, gisten, virussen en andere eencelligen. De bacteriën zijn verreweg in de meerderheid. Hun invloed op onze gezondheid en spijsvertering is de afgelopen jaren steeds duidelijker geworden.
Als een verkeerde microbe de overhand krijgt in je darmen kunnen je daar last van hebben. Zo kan een gist in je spijsverteringsstelsel zelfs bier gaan produceren waardoor je constant dronken bent.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
Sinds een paar jaar blijken ook de schimmels, die ongeveer een procent van het microbioom uitmaken, invloed te hebben op onze gezondheid. Ook dat kan goed uitpakken. Maar als de gezonde balans verstoord wordt, kan een nare schimmel de overhand krijgen. Dit kan klachten opleveren en verergert waarschijnlijk (chronische) ontstekingen van het maagdarmkanaal.
Muizenschimmels
Een groep Amerikaanse wetenschappers heeft onderzoek gedaan met muizen om te achterhalen hoe bepaalde schimmels deze ontstekingen verergeren en hoe dit kan worden tegengegaan. Ze toonden aan dat het immuunsysteem de darmschimmels meestal in het gareel houdt.
De onderzoekers zagen dat het immuunsysteem sterk reageert op de schimmel Candida albicans – die in het maagdarmstelsel leeft. ‘We weten dat Candida-schimmels verband houden met ontstekingen van het maagdarmkanaal en andere ontstekingsziekten, zoals allergieën en astma’, mailt microbioloog Kyla Ost van University of Utah Health. ‘Maar recent onderzoek heeft aangetoond dat deze schimmelsoort ook gunstig kan zijn. Ze blijken bijvoorbeeld immuunreacties op te wekken die ons beschermen tegen ziekmakende bacteriën en schimmels.’
Rond of langgerekt
Om nader te onderzoeken hoe deze schimmels zowel positieve als negatieve effecten hebben, keken de wetenschappers in detail naar de immuunreactie. Het blijkt dat de immuuncellen alleen in de aanval gaan als ze Candida-schimmels zien in een langgerekte, draderige vorm, genaamd hyfen.
Als de Candida-schimmel in zijn ‘normale’, ronde vorm in muizendarmen huist, blijven de muizen gezond en laten de immuuncellen de schimmel met rust. Maar als de schimmelcellen overgaan in hun langgerekte vorm met hyfen, dan kunnen ze zich hechten aan maagdarmweefsel en daar schade veroorzaken die lijkt op ontstekingen, zegt Ost.
Die vormverandering van de schimmel wordt veroorzaakt door veranderingen in de omgeving, zoals temperatuur, zuurtegraad of de aanwezigheid van voedingsstoffen.
Meestal herkent een immuunsysteem die vormverandering en doodt het de schadelijke, langgerekte schimmelcellen. Als dit niet lukt, dan kan de schimmel de overhand krijgen, met nadelige gevolgen.
Vaccin
De onderzoekers ontdekten ook een mogelijke oplossing: een vaccin dat onderzocht wordt als middel tegen vaginale schimmelinfecties. Dit vaccin blijkt een immuunreactie op te wekken die de langgerekte Candida-schimmels uitschakelt.
In muizen bleek dit vaccin inderdaad te resulteren in minder ontstekingen van het maagdarmkanaal. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen of dit ook bij mensen de precaire balans van het maagdarmmicrobioom kan herstellen als dat nodig is.
