Het hiv-virus is wellicht toch niet onuitroeibaar. Onderzoekers zijn erin geslaagd het DNA van het virus te verwijderen uit menselijke cellen. Een potentieel geneesmiddel voor hiv en aids ligt daarmee in het verschiet.
Voor het eerst hebben onderzoekers met moleculaire technieken al het DNA van het hiv-virus uit menselijke cellen weten te verwijderen. Dat schrijven microbiologen deze week in het vakblad PNAS.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
Het hiv-virus staat erom bekend dat het in het DNA van zijn slachtoffers kruipt. Het virus valt vooral witte bloedcellen aan. Tot nu toe konden onderzoekers alleen het virus remmen met de zogeheten highly active anti-retroviral therapy (HAART), ook wel bekend als de combinatietherapie. Die therapie zorgt ervoor dat het virus zich minder snel vermeerdert, maar kan hiv niet volledig uit het lichaam laten verdwijnen. Door de kunst van bacteriën af te kijken, is het wellicht wel mogelijk het virus te verwijderen.
De microbiologen ‘knipten’ het hiv-DNA uit het DNA van geïnfecteerde witte bloedcellen. Daarvoor gebruikten de onderzoekers het eiwit CRISPR-Cas9, dat stukken viraal DNA kan uitknippen. Van nature komt dat eiwit voor in bacteriën, die kunnen stukken DNA uit virussen halen wanneer die hun cel binnenvallen.
De onderzoekers bevestigden CRISPR-Cas9 aan zogeheten gids-RNA, RNA dat het toevoegen of verwijderen van DNA regelt. De combinatie van gids-RNA en CRISPR-Cas9 kon vervolgens het hiv-DNA detecteren en verwijderen. De onderzoekers hadden het gids-RNA zo in elkaar gezet dat het samen met CRISPR-Cas9 de specifieke uiteinden van hiv-DNA aanviel en uit het genoom knipte. Door die DNA-uiteinden aan te vallen, konden CRISPR-Cas9 en het gids-RNA het gehele virus verwijderen uit de geïnfecteerde witte bloedcellen.
Na het verwijderen van het virale DNA kwamen de reparatiemechanismen van de witte bloedcel in actie om het overgebleven DNA weer aan elkaar vast te maken. Het resultaat was hiv-vrije cellen. Verwijdering van het virus is volgens de onderzoekers de enige manier om van hiv af te komen, omdat ons immuunsysteem het virus niet op eigen kracht kan opruimen.
‘Dit is een belangrijke stap op de weg naar een geneesmiddel voor aids’, zegt viroloog Kamel Khalli, die het onderzoek leidde, in een persverklaring. De onderzoekers melden in hun artikel dat de techniek niet meteen toepasbaar is op aidspatiënten. Eerst willen de onderzoekers een strategie ontwikkelen die het mogelijk maakt om het virus te verwijderen uit alle geïnfecteerde cellen die zich in het lichaam bevinden. Tevens heeft het hiv-virus heeft de eigenschap dat het gemakkelijk muteert, waardoor het hiv-DNA in geen enkele patiënt hetzelfde is. De onderzoekers verwachten daarom dat voor elke patiënt een op maat gemaakte therapie nodig zal zijn.
Lees ook: