Kleding die je nooit hoeft te wassen én samen met je stemming van vorm en kleur verandert: straks hebben we aan één kledingstuk genoeg. ‘Dat continu wassen van kleding is een enorme belasting voor het milieu.’
‘Ik sla een brug tussen mode, technologie en wetenschap en wil tonen hoe de kleding er in de toekomst uit zal zien’, zegt de 26-jarige Jasna Rok, een Vlaamse mode-ontwerper met haar ‘fashion and technology design studio’ in België.
Rok is in 2015 afgestudeerd aan de Willem de Kooning Academy in Rotterdam en timmert internationaal flink aan de weg. De Antwerpse heeft modeshows tot in India en is uitgenodigd door ruimtevaartorganisatie NASA.
‘Bij mannen ruikt het meer naar kaas, bij vrouwen naar ui’: verrassende verhalen over microben
Ze zitten op je neus, op je bord, in je darmen, onder je voeten. Te klein om met het blote oog te zien, met oneindig veel en ...
Haar shows voltrekken zich niet traditioneel op de welbekende catwalk. Het zijn gebeurtenissen met virtualrealitybrillen en hologrammen. ‘We leven dan wel in een digitaal tijdperk, in de modewereld is daarvan nog weinig te merken. We moeten nog meer kijken hoe technologie en mode aan elkaar kunnen worden gekoppeld.’
Tweede huidlaag
Rok en haar team werken samen met verschillende onderzoekers en hightech partners. Zo heeft zij samen met de Universiteit van Cambridge in Engeland een stof ontwikkeld, met daarin speciale inkten. De stof verandert van kleur als je eraan trekt. Daarnaast heeft ze met een onderzoekscentrum van de Universiteit Gent een jurk gemaakt met ultradunne elektronica en sensoren. Die jurk reageert op hersengolven, via EEG-technologie, en laat patronen verschijnen of verdwijnen. ‘Je kunt het kledingstuk zien als een soort tweede huidlaag. Een verlengstuk van iemands persoonlijkheid en een vorm van zelfexpressie.’
Ook heeft ze met een partner nanotechnologie geïntegreerd in textiel tot in de diepste vezels dat daardoor waterafstotend wordt. ‘Daar mag je een glas rode wijn over gooien, het glijdt er gewoon vanaf. Die nanodeeltjes voel je niet, zie je niet, ruik je niet, maar ze zijn er wel.’
Veranderend kledingstuk
Nu werkt ze aan een sjaal van gerecycled materiaal dat water en olie afstoot, en volledig bacterie- en geurwerend is. ‘Een stof die je dus nooit meer hoeft te wassen’, zegt ze enthousiast. ‘Dat heeft een enorme meerwaarde voor het milieu. Denk maar aan horeca en ziekenhuizen. Alle tafelkleden, lakens, handdoeken en ander textiel moet continu gewassen worden of naar de stomerij gebracht. Dat is een enorme belasting voor het milieu.’
De mode zelf is trouwens een van de vervuilendste industrieën, aldus Rok. ‘Productie en transport van kleding vereisen erg veel brandstof en water. Er zijn zelfs afvalbergen van onverkocht textiel. En dan zwijgen we nog over de arbeidsomstandigheden. Ik probeer mensen duidelijk te maken dat het zo niet langer kan en dat we slimme stoffen kunnen maken die je nooit meer hoeft te wassen. Stoffen die zich aanpassen aan je stemming en omgeving. Stoffen die zichzelf kunnen herstellen. Er wordt veel gepraat over duurzaamheid, maar daar blijft het meestal bij. Voor mij is duurzaamheid: één kledingstuk in je kast dat steeds met je mee verandert. Dat is het ideaal waar ik naartoe werk.’
De ontwerpfase zelf is ook aan innovatie toe, meent Rok. Papier en potlood heeft ze ingeruild voor 3D-animaties op de computer. ‘In de auto-industrie ontwerpen ze steeds vaker in 3D, waarom zou dat in de modewereld niet kunnen?’
In een studio in Atlanta, in de Amerikaanse staat Georgia, waar Sony zijn animatiefilms produceert, heeft zij modellen ingescand. Op basis daarvan bouwde zij een digitaal platform waarmee zij virtueel kleding kan ontwerpen en die vervolgens digitaal kan uitprinten.
Welkome tussenschakel
In de toekomst is iedereen zijn eigen kleermaker die thuis zijn ontwerpen print. Nu heeft iedereen een papierprinter. Maar over pakweg tien jaar heeft iedereen een 3D-printer of een laser cutter in huis, verwacht Rok.
De hightech fashiondesigner heeft niemand in vaste dienst. Haar team freelancers bestaat uit een ingenieur, wetenschapper, fotograaf, graficus, modellen en een make-upartiest. ‘Bij presentaties gaat altijd het hele team mee. Ik laat mensen graag meegroeien en profiteren van ons succes.’
‘Wij brengen de technologie en wetenschap tot bij de mensen op internationaal niveau. Nu blijft wetenschappelijk onderzoek vaak in het lab en weet de gewone mens niet wat er allemaal speelt. In de technologiewereld weet men niet zo goed hoe ze hun vondsten moeten presenteren. Wij zijn een welkome tussenschakel die zowel de taal van de ingenieur spreekt als die van de designer. Dat combineren we in onze demonstratie. Zo maken we de nieuwste technische snufjes in de modewereld zichtbaar voor een groot publiek.’
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder:
- Coco Chanel of StyleGAN? Kunstmatige intelligentie ontwerpt kleding
- Nanowetenschappers maken vlekvrije kleding
- Lekker koel sporten in een zelfventilerend pak met levende cellen