Het formaat en de vorm van giraffevlekken hebben mogelijk invloed op hoe goed de dieren kunnen overleven wanneer het weer warmer of kouder is dan normaal.
De prachtige gevlekte patronen van een giraffenvacht hebben meer nut dan enkel camouflage. Nieuw onderzoek laat namelijk zien dat het formaat van de vlekken een verband lijkt te hebben met hoe goed de dieren kunnen overleven bij ongebruikelijke temperaturen.
Iedere giraffe heeft een unieke reeks vlekken. Patronen met grote ronde vlekken kunnen de overlevingskans van een babygiraffe de eerste vier maanden vergroten, doordat het de jongen helpt op te gaan in de gevlekte achtergrond van schaduwen en zonlicht rondom struiken. Maar omdat de vlekken donkerder zijn dan de rest van de vacht, denken onderzoekers dat deze mogelijk ook invloed hebben op hoe goed giraffen met verschillende temperaturen kunnen omgaan.
Virtueel massagraf leert ons lugubere maar waardevolle lessen
Hayley Mickleburgh bestudeert de ontbinding van lichamen in massagraven. Met de opgedane kennis ontwikkelt ze een virtueel massagraf.
Overlevingskansen
Om dit te onderzoeken, hebben ecoloog Alexia Mouchet van Universiteit Zürich in Zwitserland en haar collega’s 810 wilde masaigiraffen (Giraffa camelopardalis tippelskirchi) bestudeerd, die in het Tarangire-ecosysteem in Tanzania leven. Vanwege het unieke vlekkenpatroon van de giraffen, konden de onderzoekers identificeren welke individuen ze zagen tijdens hun drie metingen per jaar in de periode van 2012 tot 2020.
Het onderzoek liet zien dat kalveren met kleine vlekken met uitsteeksels in het algemeen een grotere overlevingskans hebben. Dit geldt ook voor volwassen mannetjes met vlekken met uitsteeksels of met grote veelhoekige vlekken. Het blijkt dat dit verandert wanneer de gemiddelde seizoenstemperatuur een graden of twee boven of onder het gebruikelijke seizoensgemiddelde kwam.
De overlevingskans van volwassen mannetjes- en vrouwtjesgiraffen was lager bij afwijkende seizoenstemperaturen. Maar de kalveren en volwassen mannetjes met grotere vlekken hadden een grotere kans om te overleven bij abnormaal lage temperaturen, terwijl die met kleine vlekken een grotere overlevingskans hadden als de temperatuur erg hoog was. Het patroon van de vlekken had weinig effect op de overlevingskansen van volwassen vrouwtjesgiraffen.
Meerdere functies
Er zijn meerdere verklaringen te bedenken voor de vlekken van giraffen. ‘Camouflage is misschien belangrijk. Maar dit patroon doet meer dan enkel een poging giraffen overeen te laten komen met een achtergrond van gevlekt zonlicht’, zegt evolutiebioloog Tim Caro van de Universiteit van Bristol in het Verenigd Koninkrijk, die niet betrokken was bij het onderzoek.
De vlekken helpen met het camoufleren van jonge giraffen door hun beeld op te breken voor zoekende roofdieren, zegt teamlid Monica Bond die bioloog is bij Universiteit Zürich. Maar volwassen giraffen hebben een veel kleinere kans om aan dieren zoals leeuwen ten prooi te vallen, omdat ze zo groot zijn, zegt ze. Het enige voordeel dat volwassen giraffen hebben door hun vlekken is mogelijk dat deze de dieren helpen hun lichaamstemperatuur aan te passen.
Temperatuurregeling
‘Giraffevlekken hebben een onderliggend netwerk van bloedvaten met een hoge dichtheid. Onderzoekers denken dat de dieren deze bloedvaten kunnen vernauwen om warmte te behouden als het koud is en kunnen uitzetten om meer warmte af te geven als het warm is’, zegt Bond. Dit kan verklaren waarom grotere vlekken het voor giraffen beter mogelijk maken om te overleven bij koudere temperaturen.
Maar onderzoekers denken ook dat de vlekken meer hitte van zonlicht absorberen dan lichtere delen van de vacht, doordat de vlekken donker van kleur zijn en daardoor minder licht weerkaatsen. Wanneer de temperaturen te hoog worden, betekent dit dat de donkere vlekken meer warmte uit zonlicht absorberen dan de giraffe kan afvoeren. Dit maakt de vlekken bij warm weer een nadeel en stelt individuen met veel donkere vlekken bloot aan oververhitting, zegt Mouchet.
Maar waarom zouden de vlekken invloedrijker zijn voor volwassen mannetjes dan vrouwtjes? ‘Vrouwtjes verblijven meestal in groepen met hun kalveren en blijven vaker op dezelfde plek dan de mannetjes. Mannetjesgiraffen zijn groter en zwerven vaak rond tussen de groepen vrouwtjes op zoek naar seksuele partners’, zegt Mouchet. Dus mannetjes zijn vaker onbeschermd in de wildernis dan vrouwtjes. ‘We moeten er niet zomaar vanuit gaan dat camouflage altijd de juiste reden is voor de patronen van dieren’, zegt Caro. ‘Misschien moeten we ook op een nieuwe manier gaan nadenken over andere dieren, zoals luipaarden.’
