De zon vormt de komende eeuw misschien wel onze grootste bedreiging. Als de aarde net als 150 jaar geleden getroffen wordt door een enorme zonnevlam, zou die onze elektrische netwerken, satellietcommunicatie en het hele internet platleggen.
‘De zon wordt over het algemeen beschouwd als vriend en schepper van leven, maar kan ook het tegenovergestelde zijn’, zegt astronoom Avi Loeb van de Harvard University. ‘Dat hangt van de situatie af.’
Loeb onderzocht samen met Harvard-collega Manasvi Lingam – een duo dat garant staat voor mediageniek onderzoek – allerlei zonachtige sterren om te achterhalen hoe groot de kans is op een ‘superzonnevlam’. Ook bestudeerden ze wat voor invloed zo’n vlam op ons zou hebben. De resultaten zijn gepubliceerd in vakblad The Astrophysical Journal.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Loeb en Lingam concluderen dat de extreemste vormen van een supervlam ongeveer een keer in de 20 miljoen jaar door een zonachtige ster worden opgehoest. De schadelijkste varianten van deze krachtige uitbarstingen van uv-straling en hoogenergetische deeltjes kunnen onze ozonlaag vernietigen, DNA-mutaties veroorzaken en ecosystemen verstoren.
Kernreactoren platleggen
Volgens de onderzoekers lopen we echter ook op kortere termijn gevaar. Een minder krachtige vorm van een supervlam kan namelijk eveneens grote problemen veroorzaken. En er is bewijs dat de zon zo’n vlam kan produceren.
In 1859 stuurde een krachtige zonnestorm gigantische vlammen richting de aarde. Dit was de eerste keer dat zo’n gebeurtenis werd vastgelegd. In de hele westerse wereld gingen telegraafsystemen kaduuk. Er waren zelfs meldingen van telegrafisten die elektrische schokken ontvingen door de enorme hoeveelheid stroom die door de draden jakkerde.
‘Toentertijd was er weinig technologie, zodat de schade te overzien was. Als dit echter in de huidige wereld zou gebeuren, kan de schade oplopen tot biljoenen dollars’, zegt Loeb. ‘Een dergelijke zonnevlam kan alle elektriciteitsnetten, alle computers en alle koelingssystemen van kernreactoren platleggen.’
Wakker liggen
Volgens Loeb kan een gebeurtenis zoals die in 1859 voor ongeveer 10 biljoen dollar schade toebrengen aan elektriciteitsnetten, satellieten en communicatiesystemen. Een iets sterkere vlam kan zelfs de ozonlaag beschadigen.
Eerder onderzoek wees uit dat er een kans is van 12 procent dat zoiets in de komende tien jaar gebeurt. Toch maakt men zich volgens Loeb onvoldoende zorgen. Als het gaat om levensbedreigende gebeurtenissen vanuit de ruimte, krijgen meteorietinslagen alle aandacht. Loeb en Lingam concluderen echter dat superzonnevlammen net zo waarschijnlijk en bovendien net zo dodelijk zijn.
‘Ik lig ’s nachts niet wakker uit angst voor superzonnevlammen, maar dat betekent niet we ons geen zorgen zouden moeten maken’, zegt astronoom Greg Laughlin van de Yale University.
Magnetisch schild
Vorige maand brachten Loeb en Lingam al een artikel naar buiten met een mogelijke methode om de aarde tegen zowel grote als kleine zonnevlammen te beschermen. Volgens hen kunnen we een enorme lus van geleidend draad tussen ons en de zon plaatsen. Dat geheel zou dan werken als een magnetisch schild waar zonnevlamdeeltjes vanaf ketsen.
Spijtig genoeg zou de lancering van zo’n ruimteschild meer dan 100 miljard dollar kosten. ‘Ik denk dat het maken van een draadlus in de ruimte niet de beste manier is om serieuze geldbedragen te besteden’, zegt Laughlin. ‘Het zou wel de moeite waard zijn om meer na te denken over hoe superzonnevlammen werken en een gevoel te ontwikkelen over hoe de zon zich verhoudt tot andere sterren.’
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: