Mogelijk had ons zonnestelsel miljarden jaren geleden niet een, maar twee zonnen. Dat zou kunnen verklaren hoe het zonnestelsel zijn buitenste objecten binnen boord kon houden, waaronder de beroemde hypothetische negende planeet, Planet Nine.
Ons zonnestelsel is veel groter dan alleen de acht officiële planeten. Het strekt zich uit tot de Oortwolk, een reservoir van ijzige objecten dat 2000 tot 100.000 keer zo ver van de zon af staat als de aarde. Deze objecten wordt slechts losjes vastgehouden door de zwaartekracht van de zon.
Hoe de Oortwolk is ontstaan, is een mysterie. Dat geldt ook voor het ontstaan van een hypothetische extra planeet, Planet Nine, die ongeveer vijfhonderd keer zo ver van de zon zou staan als de aarde. Het bestaan van deze negende planeet zou de banen van objecten ver in het zonnestelsel kunnen verklaren. Nu hebben natuurkundigen Amir Siraj en Avi Loeb van de Harvard-universiteit een oplossing bedacht die beide mysteries kan ontrafelen.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Visnet
De zon is, net zoals de meeste sterren, vrijwel zeker geboren in een sterrenhoop, omringd door talloze broertjes en zusjes. Als hij nou een van die sterren miljarden jaren geleden nog als metgezel had, wat wil zeggen dat ze om elkaar heen draaiden, dan zou dat de zon veel beter in staat hebben gesteld om verre ruimterotsen zoals Planet Nine en de rotsen in de Oortwolk in te vangen.
‘Als de zon een metgezel had, wat niet ongebruikelijk is aangezien meer dan de helft van alle zonachtige sterren zo’n compagnon heeft, dan zou dat een zeer belangrijk effect hebben gehad op het zonnestelsel. De zon en zijn mede-zon zouden als een soort visnet fungeren’, zegt Loeb.
Samen met Siraj berekende Loeb de gevolgen als de zon in zijn jeugd deel uitmaakte van een zogeheten dubbelstersysteem. Hij zou dan meer zwaartekracht uitoefenen over een groter gebied. Dat zou de kans dat ons zonnestelsel een Oortwolk heeft met een factor vijf vergroten, vergeleken met de kans als de zon al die tijd in zijn eentje is geweest. De kans dat zo’n dubbelzon Planet Nine kon invangen, is zelfs een factor twintig groter.
Oorsprong onbekend
Als Planet Nine daadwerkelijk bestaat, vermoeden astronomen dat deze wereld niet ontstond waar hij nu lijkt te zijn. Het is waarschijnlijker dat hij kort na zijn ontstaan vanuit het binnenste van het zonnestelsel naar buiten is bewogen of door ons zonnestelsel gestolen is van een passerende ster.
‘Er is geen eenvoudige manier om Planet Nine te verklaren’, zegt Konstantin Batygin van het California Institute of Technology, een van de onderzoekers die aanwijzingen ontdekten dat deze verre wereld kan bestaan. ‘Dit is iets wat mogelijk zou kunnen werken.’
Verloren vriend
Zodra de zon en zijn compagnon alle verre objecten hadden verzameld, zou de tweede ster zijn weggerukt door een langsvliegende ster. Dat komt vaker voor in jonge sterrenhopen, zegt Loeb. Dit proces zou ook het grootste deel van de Oortwolk hebben weggeblazen, wat verklaart waarom dat nu zo’n spaarzaam bevolkt gebied is.
Als de zoektocht naar Planet Nine niet één, maar veel nieuwe planeten oplevert, zou dat de nieuwe theorie bekrachtigen. ‘Als de zon een metgezel had, zou hij niet maar een enkele Planet Nine hebben gevangen, maar een heleboel van die objecten. Net zoals hij een heleboel objecten van de Oortwolk heeft ingevangen’, zegt Loeb. ‘Als ik naar de keuken ga en daar een mier zie, dan weet ik dat er meer mieren rondlopen.’
Net zoals die mieren iets kunnen zeggen over de staat waarin de keuken verkeert, zouden de objecten in de buitenste delen van het zonnestelsel kunnen wijzen op het verre verleden van de zon, en op de mogelijkheid dat die gedurende zijn leven een goede vriend is verloren.
