Voor de kust van Australië ligt het grootste koraalrif ter wereld. De laatste dertigduizend jaar is het al vijf keer verdwenen – en weer verschenen. Dat schrijft een internationaal team geologen in vakblad Nature Geoscience.
Het Groot Barrièrerif heeft het zwaar te verduren. Toch is het niet de eerst keer dat dit rif (bijna) ten onder gaat aan klimaatverandering. Dat ontdekten Jordy Webster van de University of Sydney en zijn collega’s. Met speciale boren haalden ze stukken koraal uit de diepte omhoog. Op zestien plekken boorden ze 30 tot 40 meter diep het koraalrif in. Uit die stukken koraalrif bleek dat het de afgelopen 30 millennia al vijf keer ten onder is gegaan.
Twee keer gebeurde dat toen de aarde afstevende op een nieuwe ijstijd, tussen de 30.000 en 22.000 jaar geleden. Het klimaat koelde af, en steeds meer water kwam vast te zitten in ijs. Daardoor daalde het zeeniveau 120 meter. ‘De kustlijn trok zich terug waardoor het rif bloot kwam te liggen en stierf’, zegt Webster.
Op zoek naar de vliegroute van de grote stern
Ecoloog Ruben Fijn bracht met gps voor het eerst uitgebreid het vlieggedrag van de grote stern in kaart. Zijn onderzoek laat ...
Pieken en dalen
Toch betekende dit niet het einde voor het rif. Kleine stukjes koraal die het overleefden konden zich wat verder van de kust opnieuw vestigen, legt Webster uit. In de duizenden jaren nadat het verdween, bouwde het rif zich opnieuw op.
Toen de aarde vervolgens weer warmer werd, kwam het rif opnieuw in de problemen. Het ijs smolt en de zeespiegel steeg sneller dan de koralen konden bijhouden. Door het diepere water drong minder zonlicht en het werd te donker voor de koralen. De stijgende zee overspoelde bovendien de kusten, waardoor meer sediment in zee terecht kwam. Ook dat kan volgens Webster de koralen in de problemen hebben gebracht.
Door de zeespiegelstijgingen heeft het koraal nóg eens drie keer bijna het loodje gelegd. Dat gebeurde 10.000 tot 17.000 jaar geleden. Elke keer wist het zichzelf weer te herstellen. In duizend jaar tijd verhuisde het rif naar ondiepere wateren waar het beter toeven was, laten de stukjes koraalrif zien.
Nieuw dieptepunt
Die resultaten suggereren dat het Groot Barrièrerif op lange termijn een stuk weerbarstiger is dan we dachten. Op korte termijn is dat moeilijker te voorspellen, zegt Webster. ‘Elk jaar verbleken er meer koralen en sterven er meer af. Het is dus niet zo dat we ons geen zorgen hoeven te maken.’
Oceaantemperaturen stijgen nu waarschijnlijk sneller dan de afgelopen 30.000 jaar. We kunnen de huidige situatie dus niet vergelijken met de eerdere uitstervingsgolven, zegt Webster. ‘Er komt een nieuwe ijstijd aan. Als het rif zich gedraagt zoals eerst, dan zal het de komende paar duizend jaar opnieuw verdwijnen. Of menselijk handelen het eerder de dood injaagt, moet nog blijken.’
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: