Dikhuidige reptielen zoals krokodillen en alligators beschikken over de gevoeligste tastsensoren in het dierenrijk.
Onderzoekers van de Vanderbilt University in Nashville, Tennessee ontdekten tot hun verrassing dat krokodillen en alligators, in contrast met hun dikke, gepantserde huid, over zeer gevoelige tastsensoren beschikken. Bij de krokodillen zitten de sensoren in kleine, gekleurde bobbels die verspreid over het lichaam voorkomen, bij de alligator komen de gevoelige vlekken vooral rond hun gelaat en kaken voor.
Hoogleraar Ken Catania en zijn student Duncan Leitch bestudeerden bij hun onderzoek Amerikaanse alligators en Nijlkrokodillen. Er was de afgelopen decennia al volop gespeculeerd over de functie van de vlekken. Produceerden ze een olieafscheiding, konden ze elektrische of magnetische velden waarnemen of misschien toch trillingen en druk?
Een aanwijzing voor de sensorfunctie was een waarneming uit 2002, toen het een biologe opviel dat in een donker aquarium waarin een witte ruis al het herkenbare geluid overstemde, alligators toch reageerden toen een waterdruppel op het wateroppervlak viel. Ze vermoedde dat de sensorvlekken de minuscule rimpelingen op het wateroppervlak waarnamen.
‘Ik probeer robots te ontwikkelen die ook echt een nieuwe stap maken’
Hoe werkt vliegen? Dat lijkt een simpele vraag, maar voor luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink is het een levenslange zoektocht.
Rimpelingen
Leitch kon aantonen dat de andere genoemde hypothetische functies niet van toepassing waren. Wel ontdekte hij dat de sensorvlekken zijn verbonden aan de hersenen via een zenuwbundel die bij mensen zorgt voor het gevoel op het gelaat en de kaken. De sensorvlekken vormen een verzameling van tastreceptoren die reageren op druk en op trillingen, zo melden Catania en hij in Journal of Experimental Biology. Sommige zijn gevoelig voor trillingen met een frequentie van 20 tot 35 hertz, wat volstaat voor het opmerken van rimpelingen op het wateroppervlak. Andere reageren al op een drukniveau dat onmerkbaar is voor een menselijke vingertop. Blijkbaar hebben de bestudeerde reptielen een buitengewoon gevoelig sensorsysteem waarmee ze waterbewegingen veroorzaakt door zwemmende prooi kunnen merken, snel via direct contact een prooi kunnen lokaliseren en voorwerpen tussen hun kaken kunnen onderscheiden en hanteren.
De uiterst gevoelige sensoren maken ook dat de vrouwelijke krokodillen en alligators zeer voorzichtig hun eieren kunnen openen als de jongen uitkomen en die jongen in hun bek kunnen beschermen tegen onheil. Verrassend delicaat, als je bedenkt dat dezelfde kaken zich genadeloos om een prooi kunnen klemmen met een kracht van 140 kilogram per vierkante centimeter.
