Aan de hand van een ‘vergeten’ methode hebben onderzoekers de precieze vorm van het oercontinent Gondwana in kaart gebracht. Daarmee lijkt een langdurige wetenschappelijke discussie beslecht.
Door een puzzel van geologische bodemstructuren te maken hebben wetenschappers aangetoond hoe het oercontinent Gondwana er 165 miljoen jaar geleden uitzag. Een team van Engelse en Australische geologen redeneerde dat overeenkomstige bodemstructuren op verschillende continenten in een ver verleden aan elkaar vastzaten. Op basis van vergelijkbare structuren in Australië, India en Antarctica konden ze de continenten als puzzelstukken in elkaar schuiven en de vorm van het oercontinent reconstrueren. Dat schrijven ze deze week in het tijdschrift Gondwana Research.
Gondwana is een van de twee supercontinenten die ontstonden uit Pangea, het continent waar alle huidige werelddelen onderdeel van uitmaakten. Naast India, Antarctica en Australië behoorden ook Afrika en Zuid-Amerika tot Gondwana.
Is het aardse magneetveld de weg kwijt?
Volgens sommigen kan het aardmagneetveld elk moment omkeren. Is er reden tot zorg?
Onenigheid in aardwetenschap
Onder geologen is veel onenigheid over de vorm van het oercontinent. Het is zeker dat India, Antarctica en Australië 165 miljoen jaar geleden aan elkaar vastzaten, en in de loop der jaren zijn veel modellen ontworpen over de precieze positie die de continenten ten opzichte van elkaar innamen. Geen enkele reconstructie wist tot nu toe echter uitsluitsel te geven. Het onderzoeksteam bekeek in hoeverre de bodemstructuren in de verschillende modellen aan elkaar pasten. Door de kloppende stukjes uit verschillende modellen samen te voegen creëerden ze vervolgens een reconstructie waarin de oerpuzzel het beste past.
Het vergelijken van de bodemstructuren is een relatief simpele techniek, die al werd gebruikt door de allereerste aardwetenschappers die het verschuiven van continenten onderzochten. Moderne geologen zien de methode echter vaak over het hoofd. De studie van de Engelse en Australische geologen verschaft niet alleen duidelijkheid over de vorm van Gondwana, maar toont volgens hen ook aan dat je geologische bodemstructuren niet mag negeren bij het onderzoek naar oercontinenten.
Olie- en gasreserves
Het onderzoek naar Gondwana heeft ook een praktisch doel, meldt Engels geoloog en mede-onderzoeker Lloyd White in een persverklaring. ‘Het is belangrijk dat we weten waar de aardplaten zich vele miljoenen jaren geleden bevonden en hoe ze uit elkaar vielen, omdat rond de breukvlakken nu vaak olie- en gasreserves worden gevonden, zoals langs de zuidelijke grens van Australië.’
In onderstaand filmpje laten de onderzoekers zien hoe India en Australië zich in 165 miljoen jaar losmaakten. De verschillende kleuren tonen de geologische gebieden die de onderzoekers hebben gebruikt om de precieze locatie van de continenten in elkaar te puzzelen.