Mensen met het genitale herpesvirus hebben vaak een dunnere hersenschors. Dat blijkt uit onderzoek van neurologen. Dit zou kunnen leiden tot de ziekte van Alzheimer.
Genitale herpes, de SOA, is gelinkt aan het krimpen van de hersenschors, de buitenste laag van de hersenen die onder andere functies als taal, geheugen en perceptie regelt. Een herpesinfectie zou daardoor het risico kunnen verhogen op cognitieve achteruitgang, en zelfs de ziekte van Alzheimer.
Hersenschors
Neuroloog Jose Gutierrez van de Columbia-universiteit in New York en zijn collega’s analyseerden MRI-hersenscans en bloedtestresultaten van 455 personen van gemiddeld 70 jaar oud. Deelnemers die positief testten op herpes simplex-virus-2 (HSV-2), het virus dat de seksueel overdraagbare aandoening (SOA) genitale herpes veroorzaakt, hadden vaak een dunnere hersenschors. Dit verband bleef bestaan nadat rekening was gehouden met factoren als het opleidingsniveau van de deelnemers en of ze rookten.
‘Pijn werkt verschillend bij mannen en vrouwen’
Mannen en vrouwen ervaren pijn op een verschillende manier. Artsen moeten zich hier meer van bewust zijn, stelt Esmeralda Blaney Davidson.
‘Het dunner worden van de hersenschors is niet wat je wilt zien. Het is over het algemeen een voorbode van cognitieve achteruitgang, en het verhoogt het risico op de ziekte van Alzheimer’, zegt neurowetenschapper Bryce Vissel van het St Vincent’s-ziekenhuis in Sydney, die niet betrokken was bij het onderzoek.
De resultaten van Gutierrez en zijn collega’s bewijzen niet dat een HSV-2 infectie hersendegeneratie veroorzaakt. Ze bewijzen enkel dat er een verband is. Wel versterken de resultaten de bevindingen uit andere onderzoeken, zegt Vissel. Een eerdere analyse van dezelfde onderzoeksgroep toonde bijvoorbeeld aan dat mensen die positief testten op HSV-2, samen met verschillende andere virussen, slechter presteerden in een cognitieve test.
Herpesvirus
Andere leden van de herpesvirusfamilie zijn al in verband gebracht met een verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer. Zoals het herpes simplexvirus-1 (HSV-1), dat een koortslip veroorzaakt, en het varicella zostervirus, dat waterpokken en gordelroos veroorzaakt.
Bovendien ontwikkelen in het lab gekweekte mini-hersenen, beter bekend als hersenorganoïden, die geïnfecteerd zijn met HSV-1, zogeheten bèta-amyloïde plaques. Dat is een bekend kenmerk van de ziekte van Alzheimer.
Herpesvirussen graven zich in zenuwen in, en blijven daar levenslang zitten. Het is dus logisch dat hun ‘voortdurende aanval op het zenuwstelsel gevolgen heeft’, zegt Vissel. ‘Ik denk dat een steeds groter deel van de wetenschappelijke gemeenschap nu openstaat voor het idee dat sommige vormen van dementie gerelateerd kunnen zijn aan infecties, met name met herpes’.
Als dit in verder onderzoek wordt bevestigd, kunnen vaccins mogelijk helpen om onze hersenen te beschermen, zegt hij. Het is al aangetoond dat het vaccin tegen gordelroos het risico op dementie verlaagt. Hetzelfde zou kunnen gelden voor HSV-2-vaccins, zegt Vissel.
Tot nu toe is het mRNA-vaccin van BioNTech het vaccin tegen HSV-2 dat het verst ontwikkeld is. Het is eind 2022 klinisch getest, maar de resultaten zijn nog niet beschikbaar.
