Wetenschappers hebben de koolstofuitstoot door koken en verwarmen op gas en elektriciteit in 25 landen geanalyseerd. Daaruit blijkt dat de klimaatvriendelijke keuze per land verschilt. In Nederland is gas vooralsnog groener, in België elektriciteit.
Wat is de meest klimaatvriendelijke optie voor verwarmen en koken: gas of elektriciteit? Het antwoord hangt af van waar je woont.
Wetenschappers Florian Dietrich en Jia Chen van de Technische Universiteit München hebben de uitstoot van broeikasgassen gemeten tijdens het Oktoberfest in München. Daaruit blijkt dat het evenement zijn jaarlijkse koolstofvoetafdruk met 87 procent zou kunnen verminderen als het gasgestookte kachels, grills en ovens zou vervangen door elektrische apparaten.
‘Het verleden is een real life-klimaatmodel,’ zegt deze klimatoloog
Paleoklimatoloog Mei Nelissen bestudeert miljoenen jaren oude microfossielen die vertellen over een klimaatverandering die gr ...
De wetenschappers achterhaalden echter ook dat in veel andere landen aardgas momenteel de meest klimaatvriendelijke optie is. Dat komt doordat het aandeel van duurzame elektriciteit in die landen nog niet groot genoeg is.
Methaan
Aardgas bestaat voornamelijk uit methaan. Bij verbranding produceert dat koolstofdioxide (CO2). Dat zijn allebei broeikasgassen, maar methaan is als broeikasgas vele malen krachtiger dan CO2. Het weglekken van methaan uit apparaten is daarom een belangrijke factor bij het bepalen van hun klimaateffect.
Dietrich en Chen registreerden in 2019 met mobiele gasmeters de methaanuitstoot op het hele terrein van het Oktoberfest. Ze ontdekten dat die uitstoot veel hoger was in de biertenten en bij de buitenkramen met gegrilde kip en vis. De exacte samenstelling van het methaan wees uit dat de emissies voornamelijk verband hielden met lekkage van aardgas uit kooktoestellen en kachels. Daarbij lekte in totaal 1,4 procent van het gas weg.
‘Dat relatief hoge lekpercentage is verrassend. Het onderstreept de noodzaak om deze emissies van koken en verwarming beter aan te pakken’, zegt chemicus Martin Blumenberg van het Federale Instituut voor Geowetenschappen en Natuurlijke Hulpbronnen in Hannover, die niet betrokken was de studie.
25 landen
Door aan te nemen dat de methaanlekkages in de loop der tijd gelijk zijn gebleven, berekenden de onderzoekers dat het voor het Oktoberfest in München gunstig zou zijn geweest om al in 2005 over te schakelen op elektrische apparaten. Destijds was 58 procent van de elektriciteit daar afkomstig van duurzame bronnen. Alleen al in 2019 had overschakelen op elektrische apparaten tot 450 ton CO2-uitstoot kunnen besparen. Dat komt overeen met de gemiddelde jaarlijkse uitstoot van ongeveer vijftig inwoners van Duitsland.
De beschikbaarheid van duurzame elektriciteit zoals op het festivalterrein is echter lang niet overal gebruikelijk, zelfs niet in Duitsland. Door dezelfde methode toe te passen op de 25 landen met het hoogste aardgasverbruik, berekenden Dietrich en Chen met hun team dat in 18 daarvan aardgas nog steeds de meest klimaatvriendelijke optie is. Dat komt door een gebrek aan duurzame opties.
Omslagpunt
De wetenschappers tonen aan dat overstappen op elektrische apparaten de uitstoot van broeikasgassen in de volgende zeven landen kan verminderen: Canada, Brazilië, Venezuela, België, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Spanje. ‘Deze landen hebben hun aandeel hernieuwbare energie gestaag vergroot. Wel zijn het Verenigd Koninkrijk en Spanje nog steeds afhankelijk van een relatief groot aandeel gasgestookte elektriciteit. Die landen hebben het grootste potentieel om hun emissies verder te beperken’, aldus Dietrich.
Ondertussen naderen onder andere Italië, Duitsland, Rusland en de Verenigde Staten het omslagpunt waarbij aardgas en elektriciteit dezelfde koolstofvoetafdruk hebben. Nederland zit daar iets verder vandaan dan deze landen.
Veel andere landen, waaronder China, Australië, Indonesië en Polen, zijn nog veel verder verwijderd van het omslagpunt. Deze landen zijn erg afhankelijk van gas- of kolengestookte centrales.
‘Als je het gemiddelde methaanlekpercentage meeneemt, dan moet voor de meeste landen het aandeel van hernieuwbare energie worden verhoogd om van elektriciteit een klimaatvriendelijkere energiebron te maken dan aardgas’, aldus Dietrich.
Verontreinigde lucht
Anderen beweren echter dat er goede redenen zijn om niet te wachten tot het omslagpunt en eerder over te schakelen op elektriciteit. ‘Om te voorkomen dat uitstoot van broeikasgassen voor de komende decennia vastligt, moeten we vandaag beginnen met elektrificeren en ervan uitgaan dat het net in de loop der tijd schoner zal worden. Als ze eenmaal geïnstalleerd zijn in huizen en gebouwen, gaan gastoestellen tientallen jaren mee’, zegt milieuonderzoeker Rob Jackson van de Stanford-universiteit in Californië.
Daarnaast noemt Jackson nog een overweging om op stroom te koken en verwarmen. ‘Afgezien van de voordelen van elektrische apparaten op het gebied van broeikasgassen, schaden gaskachels onze gezondheid door de lucht binnenshuis te verontreinigen. Dat is nog een reden om over te stappen.’
