Een ijzige komeet zou de ingrediënten voor het leven op aarde afgeleverd kunnen hebben. Ruimtesonde Rosetta van de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) heeft een aminozuur ontdekt op de komeet waar ze omheen draait. Dit bevestigt dat het brok van ijs en stof een belangrijke bouwsteen van het leven kan bevatten.
Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten, die essentiële reacties in levende cellen bewerkstelligen. Al lange tijd vragen astrobiologen zich af of deze bouwstenen op kometen of asteroïden meegevoerd zijn naar aarde.
In 2009 vonden wetenschappers al glycine – het eenvoudigste aminozuur – in komeetstof dat werd teruggebracht door het Nasa-ruimtevaartuig Stardust, maar deze stofmonsters zouden vervuild kunnen zijn met stof van aarde.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Bouwstenen van het leven
Nu heeft Rosetta, die sinds 2014 rond komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko draait, met zekerheid glycine aangetroffen in de gaswolk rondom de komeet. Ook trof de sonde fosfor aan, een component van DNA.
Eerder vond het ruimtevaartuig al alcoholen, suikers en zuurstofverbindingen – ook noodzakelijk voor leven en cellulaire structuur. Met de toevoeging van glycine en fosfor zijn nu de belangrijkste prebiotica – moleculen nodig voor het ontstaan van leven – op de komeet aangetroffen.
‘Het mooie is dat we nu alle ingrediënten die nodig zijn voor het leven op één plaats zien’, zegt Kathrin Altwegg van de universiteit van Bern in Zwitserland, die de leiding heeft over de detectie van deze chemische stoffen.
Het was niet het doel van de Rosetta-missie glycine te vinden omdat wetenschappers de stof er niet verwachtten, zegt Altwegg. Niet omdat ze dachten dat het er niet was, maar omdat ze aannamen dat het bevroren in de komeet zou liggen en niet in de gaswolk eromheen waar Rosetta metingen aan kan doen. ‘Ik was er bijna van overtuigd dat we het niet zouden zien’, zegt Altwegg.
‘De ontdekking is erg opwindend’, zegt Susanna Widicus Weaver van de Emory-universiteit in Atlanta Georgia. ‘Er zijn al lange tijd mensen op zoek naar glycine in de ruimte’
Gevangen in ijs
Het is een raadsel hoe de aarde aan haar prebiotische moleculen gekomen is, omdat ze de omstandigheden op de ontwikkelende planeet waarschijnlijk niet konden doorstaan. Toen de aarde 4,5 miljard jaar geleden ontstond, verdampten organische moleculen waarschijnlijk nog voor ze samen konden komen om de eerste cellen te vormen, zegt Weaver. Maar zodra de atmosfeer afgekoeld was, konden kometen met moleculen gevangen in ijs de nodige ingrediënten afleveren.
Hoewel kometen ontzettend koud zijn, kunnen er chemische reacties plaatsvinden die complexe moleculen vormen, zegt Ralf Kaiser van de universiteit van Hawaii in Manoa. De radiatie van de zon ‘kookt’ simpelere moleculen op de komeet tot prebiotica. Eenmaal gevormd, worden deze prebiotische moleculen gevangen in het ijs.
Kaiser was niet verrast glycine bij 67P aan te treffen – simulaties in het laboratorium toonden tien jaar geleden al aan hoe deze reacties plaats kunnen vinden. Astronomen zagen onlangs de chemische handtekening van fosfor-zuurstofmoleculen in een gebied waar sterren gevormd werden. Dit suggereert dat eenvoudige voorlopers van DNA ‘ronddrijven in de soep van nieuwe zonnestelsels’.
Maar Kaiser zegt dat hij hoopt dat Rosetta nucleotiden – de bouwstenen van DNA – op de komeet vindt. ‘Dat zou een belangrijke doorbraak zijn’.
Rosetta bevindt zich nu slecht vijf kilometer boven het oppervlak van de komeet in een dichtere wolk van moleculen. Het analyseren van deze data zou nieuwe ingrediënten voor leven in de ruimte kunnen aantonen.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: