Zes verschillende mentale aandoeningen hebben mogelijk te maken met één hersennetwerk: depressie, angststoornissen, schizofrenie, bipolaire stoornissen, verslaving en obsessief-compulsieve stoornissen.
Verstoringen in slechts een enkel netwerk van hersengebieden spelen mogelijk een rol bij maar liefst zes mentale aandoeningen. Dat volgt uit een analyse van bestaande medische gegevens. De auteurs van de publicatie in Nature Human Behaviour concluderen dat problemen binnen dit netwerk betrokken kunnen zijn bij depressie, angststoornissen, schizofrenie, bipolaire stoornissen, verslaving en obsessief-compulsieve stoornissen (OCD).
Breinbeschadiging
Uit hersenscans bleek dat diverse hersengebieden geassocieerd zijn met mentale gezondheidsproblemen. Maar die resultaten waren niet consistent, zegt neuropsychiater Joseph Taylor, verbonden aan het Brigham and Women’s Hospital in Boston, Massachusetts. Hij en zijn collega’s vroegen zich af of die inconsistentie misschien ontstond doordat meerdere verschillende hersenregio’s binnen één en hetzelfde netwerk een rol konden spelen.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
Het team bekeek de gezondheidsgegevens van 194 Vietnam-veteranen met een hersenbeschadiging. Als de beschadiging aan de achterkant van de hersenen zat, hadden ze een grotere kans om gediagnosticeerd te worden met een mentale aandoening. Dat ging bijvoorbeeld om de achterste pariëtale schors, een hersengebied dat betrokken is bij ruimtelijke waarneming.
De veteranen hadden minder kans op een diagnose als hun hersenen aan de voorkant waren beschadigd. Daar ligt de cingularis anterior, een gebied dat wordt geassocieerd met emoties, en de insula, betrokken bij zelfbewustzijn.
Hersenkaart
Het team vergeleek de bevindingen met een bestaande kaart van hersenverbindingen. Daaruit bleek: als de hersengebieden aan de achterkant weinig actief zijn, is de voorkant juist wel actief, en andersom.
De onderzoekers keken ook naar 193 onderzoeken met hersenscans van bijna 16 duizend mensen. Ze ontdekten dat mensen met een van de zes genoemde aandoeningen vaker gekrompen hersenweefsel hadden in de regio’s aan de voorkant, of in gebieden die daarmee zijn verbonden.
Alles bij elkaar genomen lijkt het erop dat bij mensen zonder mentale gezondheidsproblemen de achterkant van het brein de voorkant afremt. Bij mensen met schade aan de achterkant, is die remming minder en is de voorkant te actief. Dat kan leiden tot mentale gezondheidsproblemen en krimp van hersenweefsel, zegt Taylor.
Stimulatie
Het team van Taylor heeft het netwerk dat ze ontdekten het transdiagnostic network genoemd, omdat het betrokken is bij meerdere psychiatrische aandoeningen. Hij is van plan om de hersenactiviteit aan de achterkant een boost te geven, met de techniek transcraniale magnetische stimulatie. Dat kan een behandeling zijn voor mentale aandoeningen.
De resultaten komen overeen met het idee dat mentale aandoeningen niet allemaal aparte oorzaken hebben, maar dat ze een onderliggend mechanisme delen, de zogenaamde p-factor. Maar dit idee is controversieel omdat de symptomen van bijvoorbeeld depressie en schizofrenie totaal niet op elkaar lijken.
