Een manier om dopinggebruik een halt toe te roepen, is door de traditionele dopingtests, die sporen van doping in het bloed bespeuren, te vervangen door genetische tests en haaranalyses.
Doping staat weer volop in de belangstelling dankzij een vorige week uitgelekt rapport van de internationale atletiekvereniging IAAF waaruit blijkt dat ruim 800 atleten zich vermoedelijk schuldig hebben gemaakt aan dopinggebruik. Tientallen records op de Olympische Spelen en wereldkampioenschappen worden dankzij het rapport in twijfel getrokken.
Ieder mens een persoonlijk dieet
Gezondheidseconoom Milanne Galekop onderzocht gepersonaliseerde diëten. Zijn die echt de moeite en de kosten waard?
Biologisch paspoort
In 2009 werd het biologisch paspoort voor sporters ingevoerd. Daarin worden alle bloedwaarden van een sporter geregistreerd wanneer diegene geen middelen heeft gebruikt. Dat levert een set basisbloedwaarden op. In bloedmetingen kijken onderzoekers naar sporen van doping en de bijbehorende stofwisselingsproducten. Onverklaarbare veranderingen in de basiswaarden van een sporter, zoals een plotselinge toename in de hoeveelheid rode bloedcellen, worden gezien als verdacht.
Veel bestaande dopingtests zijn te misleiden door ‘microdosering’: het innemen van kleine hoeveelheden doping over een lange tijdspanne, zodat er geen pieken in de bloedwaarden ontstaan en de dopingtest geen verdachte uitslag geeft.
Genexpressie
Een mogelijke oplossing voor dit probleem is een nieuwe dopingtest die ontwikkeld wordt door Yannis Pitsiladis, hoogleraar sport- en bewegingswetenschappen aan de University of Brighton. Pitsiladis ontwikkelt een bloedtest die veranderingen waarneemt in de genexpressie – de manier waarop onze genetische informatie tot uiting komt. Doping als bloedtransfusies of prestatieverbeterende drugs brengen deze veranderingen in genexpressie teweeg. De test meet dus eigenlijk de indirecte effecten van de doping op het lichaam. Volgens Pitsiladis kunnen met de genetische test de allerkleinste doseringen worden gedetecteerd, dus ook microdoseringen.
EPO
Ook haarmonsters kunnen geanalyseerd worden om op doping te testen. In de Britse cricketsport wordt deze methode al sinds 2012 toegepast, nadat speler Tom Maynard overleed, vermoedelijk na drugsgebruik. Het wereldwijde antidoping-agentschap WADA staat het testen van haar niet toe. Maar haartests kunnen wel dopinggebruik over een langere periode aantonen en zijn daarom een goede kandidaat voor toekomstige dopingtests.
Pitsiladis heeft in zijn onderzoek al ontdekt welke veranderingen in genexpressie het uit de wielerwereld beruchte EPO teweegbrengt. Vooralsnog ontbreekt het Pitsiladis aan financiering om ook andere doping te onderzoeken. Hij hoopt dan ook dat de ophef rond het gelekte rapport een nieuwe impuls geeft aan de financiering van zijn onderzoek. ‘Het is duur onderzoek, maar de toepassing van de test is erg goedkoop als we eenmaal weten op welke moleculaire veranderingen we moeten letten.’
Toch zal de houdbaarheid van zelfs de beste test beperkt zijn, zegt Paul Dimeo, docent sport en beleid aan de University of Stirling. ‘Zodra er een nieuwe test verschijnt, vindt er ook innovatie in de doping plaats.’
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: