Een enorme ijsberg die al twee decennia vastzit op de zeebodem voor de Thwaites-gletsjer in Antarctica, en zo hielp om het verlies van drijfijs te vertragen, drijft nu weg. Daardoor wordt deze zogeheten Doomsday-gletsjer niet langer afgeremd.
Een enorme ijsberg, die het afkalven van de Doomsday-gletsjer bij Antarctica tegenhield, is op drift geraakt. De ijsberg was oorspronkelijk ongeveer 85 kilometer lang en 64 kilometer breed.
In maart 2002 brak hij los van de drijvende ijsplaat die aan de gletsjer vast zat. Hij kwam echter vast te zitten in een ondiep gedeelte, ongeveer 100 kilometer verderop. Daar hielp hij om het zee-ijs, gevormd doordat het bevriezen van zeewater in de winter, in het gebied erachter te verankeren. En dat hield weer de ijsbergen en het resterende ijsplateau daarachter tegen. Maar in de afgelopen maanden is de ijsberg losgekomen. Hij drijft nu weg in de Zuidelijke Oceaan, zo laten satellietbeelden zien.
Is het aardse magneetveld de weg kwijt?
Volgens sommigen kan het aardmagneetveld elk moment omkeren. Is er reden tot zorg?
Zeespiegelstijging
‘We wisten al dat de ijsberg op een gegeven moment los zou komen en wegdrijven’, zegt ijskaponderzoeker Bertie Miles van de Universiteit van Edinburgh in Schotland. Het wegdrijven van B22A, zoals de ijsberg heet, zal de afvoer van de Thwaites-gletsjer niet direct doen toenemen, zegt hij.
Antarctica is bedekt met ijskappen van gemiddeld meer dan 2 kilometer dik. Een deel van dit ijs stroomt in gletsjers naar zee, waar het drijvende ijsplaten vormt die tot een kilometer dik kunnen zijn. Deze ijsplaten werken als dammen, en houden het ijs op het land erachter tegen.
Als gevolg van de opwarming van de aarde beginnen sommige ijsplaten uiteen te vallen. Dit betekent dat de gletsjers erachter sneller gaan stromen, en meer ijs in zee lozen, waardoor de zeespiegel wereldwijd stijgt.
Domino-effect
De Thwaites-gletsjer alleen al, die de Doomsday-gletsjer wordt genoemd vanwege het mogelijke domino-effect als hij zou instorten, houdt genoeg water vast voor 65 centimeter zeespiegelstijging. Hij is nu al verantwoordelijk voor 4 procent van de zeespiegelstijging. De instorting van de bijbehorende en veel grotere West-Antarctische ijskap zou de zeespiegel met meer dan 3 meter doen stijgen.
De Thwaites-gletsjer heeft al het grootste deel van zijn ijsplaat verloren, en een deel van de resterende ijsplaat wordt momenteel op zijn plaats gehouden door een berg op de zeebodem. Maar hij kan binnenkort losbreken. ‘De ijsplaat is al zwaar beschadigd’, zegt Miles. ‘Het zee-ijs werkt een beetje als lijm om het bij elkaar te houden.’
Positieve terugkoppeling
Verwacht wordt dat de gletsjer en de ijskap de komende eeuwen zullen instorten. Ze zijn onstabiel omdat ze op land liggen dat onder de zeespiegel ligt. Verder landinwaarts ligt dat landoppervlak nog dieper onder de zeespiegel. Dit betekent dat, als de gletsjer zich terugtrekt, er steeds meer water onder de gletsjer stroomt, wat leidt tot verdere terugtrekking. ‘Daar maken we ons de meeste zorgen over’, zegt Miles.
