Genetisch onderzoek naar vijf individuen, die als gipsafgietsels bewaard zijn gebleven in de ruïnes van Pompeï, werpt een ander licht op oude aannames over deze mensen en hun onderlinge relaties.
Italiaanse onderzoekers hebben gipsen afgietsels en bewaard gebleven botten uit Pompeï onderzocht. Hun genetische analyses hebben aangetoond dat de in gips afgegoten menselijke figuren uit Pompeï niet zijn wie men dacht dat ze waren. Uit de analyse blijkt bovendien dat de samenstelling van de bevolking van Pompeï veel complexer en diverser was dan we tot nu toe dachten. Dat laat zien hoe makkelijk we op grond van archeologische vondsten een geïdealiseerd beeld vormen. De onderzoekers publiceerden hun vondsten in het vakblad Current Biology.
Toen de Vesuvius uitbarstte in het jaar 79, bedolf hij verschillende Romeinse steden, waaronder Pompeï. Een dikke laag as bedekte veel inwoners van Pompeï volledig. Na hun dood vormden hun lichamen holtes die hun posities in hun laatste momenten perfect bewaarden.
Waarom een inpoldering in de Biesbosch alles zegt over het landbouwbeleid van afgelopen eeuw
Eerst de boerderij, dan pas de natuur: de agrarische sector staat er bij veel mensen niet goed op. Historicus Marij Leenders beschrijft in haar onderz ...
In de 19e eeuw bedachten archeologen een methode waarbij ze gips in deze holtes goten om levensechte afgietsels te maken. Sindsdien zijn er meer dan honderd van deze afgietsels gemaakt. Daarbij zijn de vormen van de slachtoffers en de soms nog intacte botten door de eeuwen heen bewaard gebleven.
Manipulaties
Toch is al lange tijd bekend dat veel van deze gipsafgietsels gemanipuleerd werden in verschillende poses en soms bij elkaar werden geplaatst om het dramatische verhaal van Pompeï extra kracht bij te zetten, zegt archeoloog Valeria Amoretti van het Archeologisch Park van Pompeï in de Italiaanse stad Napels. Om meer te weten te komen over wie deze mensen waren, onderzochten Amoretti en haar collega’s veertien van de gipsen afgietsels, en haalden ze DNA uit de botten van vijf van hen.
Wat ze vonden, veranderde het gevestigde beeld van wie ze waren volledig. Van een volwassene met een gouden armband en een kind op schoot dachten onderzoekers lang dat het de moeder van het kind was. De DNA-analyse laat zien dat de volwassene in werkelijkheid een man is die biologisch niet verwant is aan het kind. Een nabijgelegen figuur, waarvan werd gedacht dat het de vader was, was ook niet verwant aan de vermeende moeder en het kind.
Van een ander paar dacht men dat het zussen waren of een moeder en dochter die in een omhelzing stierven. Uit het genetische onderzoek blijkt dat ten minste een van de twee personen een man was, en dat hij waarschijnlijk ook niet verwant was aan de andere persoon.
Multiculturele samenleving
De genetische analyse onthulde verder ook nog dat de mensen uit Pompeï diverse voorouders hadden, verwant aan hedendaagse Oost-Mediterrane, Levantijnse en Noord-Afrikaanse Joodse populaties.
Amoretti zegt dat het geen verrassing is dat de Romeinse wereld multicultureel was, en dat de Middellandse Zee en haar havens mensen bij elkaar brachten. ‘Maar het is ontzettend interessant om achter de omvang van deze culturele smeltkroes te komen, zelfs in een doorsnee provinciestad als Pompeï, en om daar wetenschappelijk bewijs van hebben op basis van DNA’, zegt ze.
Archeoloog Alissa Mittnik van de Harvard-universiteit zegt dat het onderzoek het belang benadrukt van wetenschappelijk onderzoek voordat je archeologie op de meest voor de hand liggende manier interpreteert. ‘Het onderzoek herinnert ons eraan dat de meest intuïtieve, dramatische of sensationele verklaringen niet altijd waar zijn. Dat moedigt ons aan om ons bewust te blijven van onze vooroordelen, en ze in twijfel te trekken.’
