Delft (NL) – Hoe je cellen in een reactor met een paar knoppen kunt aanzetten tot produceren, is vaak een kwestie van gevoel. Een wiskundig model biedt uitzicht op een preciezere sturing.


De productie van antilichamen is een tijdrovend proces. Daarvoor spuit men dieren in met een lichaamsvreemd materiaal, waarna het dier als reactie daarop antilichamen aanmaakt. Het zou handig zijn als je cellen die antilichamen produceren in een reactor kon kweken. Zover is het echter nog niet.
Bas Romein promoveerde vandaag aan de TU Delft op onderzoek naar bioreactoren waarin bijvoorbeeld zoogdiercellen een product maken. Daarvoor zette hij de stap terug naar een enkele cel, de bouwsteen van het leven. Een cel maakt velerlei noodzakelijke en vaak ingewikkelde producten. Daarvoor beschikt die over een complexe machinerie. Om die machinerie in een bioreactor goed te besturen, moet je goed weten hoe de biochemie in de cel verloopt.
Een complicatie is dat cellen hun stofwisseling op meer manieren kunnen laten verlopen. Welke manier favoriet is, is niet altijd duidelijk. Bas Romein: “Juist aan die kans op een bepaald procesverloop kun je een getal koppelen. Zo kun j emeer te weten komen over hoe cellen functioneren.” Romein voerde dat voor diverse ce[processen uit en bouwde zo een nauwkeurig wiskundig model voor een aantal biochemische processen in de cel. Daarmee vallen de productieprocessen in de bioreactor beter te begrijpen. Romein: “Het belangrijkste is dat het model aangeeft welke knoppen aan de reactor moeten zitten en wanneer er aan die knoppen moet worden gedraaid.”
Uiteindelijk hoopt Romein dat zijn model van pas komt bij de productie van antilichamen in een bioreactor. Die zijn synthetisch niet te maken. Een precieze reactorsturing is daarvoor essentieel.

Erick Vermeulen