Ruimtetelescoop Hubble kampt met problemen, laat NASA weten. De telescoop, die bekendstaat als het werkpaard van de moderne sterrenkunde, is al bijna twee weken offline.
De payload-computer van de telescoop is gecrasht. Dat is de computer die de wetenschappelijke instrumenten aanstuurt en monitort. Op 13 juni bleek de computer niet meer te functioneren.
Met de telescoop zelf en met de wetenschappelijke instrumenten is niets aan de hand, laat NASA weten. Maar zonder boordcomputer die de boel aanstuurt, heb je daar niets aan.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Jaren tachtig
De Hubble-ruimtetelescoop is al meer dan dertig jaar actief. Hij is in 1990 gelanceerd en heeft het veel langer gedaan dan zijn makers toen hadden verwacht.
Natuurlijk is in die tijd wel het nodige onderhoud gepleegd. Zo heeft de computer die nu problemen veroorzaakt in 2009 een flinke upgrade gehad. Een paar onderdelen, die toen niet zijn vervangen, zijn nog afkomstig uit de originele computer die in de jaren tachtig in elkaar is gezet.
In eerste instantie dacht NASA dat het probleem van de computer te wijten was aan een verouderde geheugenchip. De welbekende ICT-strategie van de chip uit- en aanzetten mocht niet baten. Ook lukt het niet om langs de geheugenchip heen te werken, door een van de drie beschikbare back-up-chips in te zetten.
Plan B
Verdere tests lieten toen zien dat de foutmeldingen van de geheugenchip waarschijnlijk duiden op een groter, onderliggend probleem. Momenteel kijkt NASA’s Hubble-team of het knelpunt in de centrale processor zit of in de zogeheten Standard Interface-hardware (STINT), die informatie uitwisselt tussen de centrale processor en andere hardware-onderdelen.
Hoe dan ook, het team hoopt het problematische onderdeel te kunnen identificeren en het óf te repareren, óf er omheen te werken. Of dat lukt, is nog onzeker.
Als het niet lukt de Hubble-computer te repareren, betekent dat nog niet dat NASA de stekker uit de Hubble-telescoop moet trekken. Er is een backup-computer aan boord die klaarstaat om het stokje over te nemen. Plan B is dus om naar die computer over te schakelen om de telescoop weer online te krijgen. Een tikje spannend is dat wel. De backup-computer is bij de reparatiebeurt in 2009 geïnstalleerd, maar is sindsdien nooit aangezet.
Opvolger
Hubble heeft in zijn dertig jaar lange loopbaan de planeten in het zonnestelsel bestudeerd, sterren en andere planeten in ons Melkwegstelsel, en andere sterrenstelsels die diep in de kosmos verstopt liggen. Hij wist plaatjes te schieten van licht op 13,4 miljard lichtjaar afstand.
Binnenkort zal een nieuwe, betere telescoop het stokje van Hubble overnemen. De James Webb-ruimtetelescoop wordt waarschijnlijk later dit jaar naar zijn ‘standplaats’ op 1,5 miljoen kilometer van de aarde gebracht. Zijn lanceerdatum is wel al een paar keer opgeschoven, onder meer door budgetproblemen en de coronacrisis.
Zodra James Webb het doet, verwachten astronomen nog veel meer van de kosmos in beeld te brengen. Telescopen in de ruimte hebben namelijk een duidelijk voordeel op hun aardse collega’s, doordat ze geen last hebben van wolken, trillingen in de atmosfeer of daglicht.
