Op het strand van Maasvlakte 2 liggen de fossielen voor het oprapen. Dat bleek afgelopen vrijdag nog maar eens, toen de vondst van twee prehistorische schedelfragmenten het landelijk nieuws haalde. New Scientist sprak met de ontdekker van de botjes: fossielenjager Walter Langendoen.
‘Als je zoals ik hier elke dag komt, herken je op een gegeven moment wat bijzonder is en wat niet’, zegt Walter Langendoen. Langendoen, in het dagelijks leven eigenaar van een elektronicawinkel, heeft recht van spreken. Buiten openingsuren struint hij, dag in dag uit, langs de branding, op zoek naar versteende resten uit vervlogen tijden. Honderden, zo niet duizenden fossielen, zijn inmiddels door zijn handen gegaan. Toch had ook hij die februarimorgen, nu bijna een jaar geleden, niet meteen door hoe bijzonder zijn vondst in werkelijkheid was.
Langendoen maakte die ochtend in het voorjaar van 2013 zijn dagelijkse ronde over het gloednieuwe strand van Maasvlakte 2. Toen hij na afloop de warmte van zijn auto opzocht, kon hij tevreden zijn. Hij veronderstelde dat hij een mammoetbot, twee stukjes schildpad en een stuk gewei van misschien wel een reuzenhert rijker was. Dat was bepaald geen slechte vangst voor één ochtendwandeling. ‘Soms gaan er weken achtereen voorbij dat ik niets vind.’
Mieren zijn magnifieke navigators
Mieren zijn in staat tot verbazingwekkende navigatieprestaties. Misschien kan waardering hiervoor helpen om deze insectensoorten te behouden.
In werkelijkheid bleek de vangst nog veel groter. Die ‘twee stukjes schildpad’ bleken iets heel anders dan gedacht. Collega-amateurpaleontologen herkenden in de fossiele resten de vorm van een mensenschedel. Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam stelden vervolgens vast dat het ging om twee schedelfragmenten van een volwassen persoon die zo’n 9.600 jaar geleden leefde.
De vondst van Langendoen is uniek. Eerder legden baggerwerkzaamheden al vuurstenen werktuigen en verbrande etensresten bloot, maar nog nooit trof men in het opgespoten zand van de Maasvlakte ook daadwerkelijk resten van prehistorische mensen zelf aan.
De schedelfragmenten zijn niet de eerste bijzondere ontdekking van Langendoen. Eerder al stuitte hij op hetzelfde Maasvlaktestrand op versteende hyena-uitwerpselen en op resten van nijlpaarden en bosolifanten. Minder zeldzame vondsten, zoals mammoetbotten, gewei-onderdelen en kiezen van hertachtigen en muizen, zijn voor Langendoen bijna gewoon geworden.
Langendoen beschrijft zijn fossielenjacht als een uit de hand gelopen hobby. Die hobby begon toen Langendoen en zijn vrouw in mei 2012, vlak na de openstelling van het strand van Maasvlakte 2, daar een stukje barnsteen vonden. Dat fascineerde Langendoen zozeer dat hij zich voornam om voortaan eens beter op te letten waar hij zijn stappen zetten. Al snel ontdekte hij wat vele amateur- en professionele paleontologen al langere tijd wisten, namelijk dat op de Maasvlakte de fossielen letterlijk voor het oprapen liggen.
Het zand van de Maasvlakte is afkomstig van de bodem van de Noordzee. Tijdens ijstijden lag dat gebied droog en vormde het het leefgebied van landdieren. Met het opspuiten van de Noordzeebodem tot Maasvlakte 2, zijn fossiele overblijfselen van die landdieren bloot komen te liggen. ‘Soms schop je met de neus van je laars tegen iets zwarts aan, en blijk je opeens een mammoetbot van een halve meter lang gevonden te hebben’, zegt Langendoen.
Iedere dag is Langendoen nu op het Maasvlaktestrand te vinden: ’s ochtends vóór werktijd, en ’s avonds na werktijd. Hij woont in Oostvoorne, op tien minuutjes rijden afstand. Gemiddeld brengt Langendoen zo’n twee uur per dag op het strand door, schat hij in. ‘Maar als ik niet aan mijn werk vast zou zitten, zou ik hier acht uur per dag rondlopen.’
De woning van Langendoen is inmiddels tot de nok toe gevuld met fossielen. Vondsten met wetenschappelijke waarde, zoals die van de schedelfragmenten en de versteende hyenadrollen, staat Langendoen af aan de wetenschap. In ruil daarvoor houden de wetenschappers Langendoen op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen de paleontologie. ‘Dat is mijn beloning’, zegt hij.
Een aantal van Langendoens vondsten zijn te bezichtigen in Futureland, het informatiecentrum van het Rotterdamse Havenbedrijf over de aanleg van Maasvlakte 2.