Het afgelopen jaar heeft weer prachtige beelden van de ruimte(vaart) opgeleverd: van de foto’s die de James Webb-telescoop maakte van verre sterren en sterrenstelsels tot beelden van de aarde gemaakt vanuit de ruimte.
De James Webb-ruimtetelescoop van NASA richt zijn blik nu al meer dan twee jaar op de ruimte. Afgelopen zomer markeerde hij die verjaardag met een foto van twee sterrenstelsels. Het duo heet Arp 142, en hun bijnaam luidt ‘de Pinguïn en het Ei’. Het heldere licht links van de pinguïnvorm is het ei.
Bovenstaande afbeelding combineert metingen van nabij- en midden-infrarood licht. Je ziet hoe de sterrenstelsels aan elkaar trekken. De mistige blauwe waas zit vol botsende sterren en gas. Over honderden miljoenen jaren zullen de twee sterrenstelsels samensmelten. De gelijkenis met een pinguïn, die op dit moment te zien is, is een toevalstreffer.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Duister spoor
Op 8 april trok er een gehele zonsverduistering over Noord-Amerika. Miljoenen mensen zetten een beschermende bril op de neus en staarden naar dit wonderlijke schouwspel aan de hemel. Er waren ook ogen die op dat moment juist op de aarde neerkeken, in de vorm van satellieten die op een hoogte van 36.000 kilometer boven de aarde cirkelden. De Geostationaire Operationele Milieusatelliet van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA maakte onderstaand beeld van de aarde, terwijl de donkere schaduw van de maan over het oppervlak trok.
Ik vertrek
Dit jaar zijn er meerdere testvluchten geweest van de krachtigste raket tot nu toe, het Starship van SpaceX. De raket, waarvan SpaceX-baas Elon Musk hoopt dat hij uiteindelijk mensen naar Mars zal brengen, deed het bij elke test een stukje beter. Het hoogtepunt was een landing terug op aarde, waarbij een soort gigantische robotische eetstokjes de terugkerende raket opvingen.
Op deze foto van maart 2024 stijgt de raket op van het lanceerplatform in Texas, een plek die door SpaceX de Gateway to Mars wordt genoemd.
Ruimterots
NASA heeft dit jaar stukjes van een buitenaardse wereld geanalyseerd: stenen van de planetoïde Bennu. Deze zijn opgehaald door het ruimtevaartuig OSIRIS-REx. Een capsule met ongeveer 250 gram gesteente landde in september 2023 in de buurt van Salt Lake City, in de Amerikaanse staat Utah. De capsule werd in januari 2024 geopend.
De inhoud wordt nu volop bestudeerd door wetenschappers die aanwijzingen hopen te vinden over hoe het zonnestelsel is ontstaan. Een vondst is dat deze rotsen vol zitten met koolstof en water – belangrijke ingrediënten voor leven.
Achtergrondplaatje
We zijn dit jaar getrakteerd op prachtige luchten met het noorderlicht, maar nergens is dit fenomeen mooier dan vanuit de ruimte. Deze foto is genomen door de Amerikaanse astronaut Matthew Dominick toen hij uit het raam van de Dragon-capsule tuurde om de tests van het Boeing Starliner-ruimteschip te bekijken. Hij legde toen ook dit poollicht vast.
Pokdalig planeetje
De BepiColombo-missie van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA voltooide dit jaar zijn vierde flyby van Mercurius, als onderdeel van zijn missie om eind 2026 in een baan rond die kleine planeet te belanden. In september zagen we beelden van het gevlekte oppervlak van Mercurius die door de BepiColombo-camera’s zijn gemaakt, op een hoogte van zo’n 165 kilometer.
Uit het raampje kijken
Ruimtevaartbedrijf SpaceX voerde in september 2024 de eerste civiele ruimtewandeling ooit uit. Daarbij verlieten twee van de vier bemanningsleden hun Crew Dragon-ruimteschip. Althans, gedeeltelijk. Ze staken hun bovenlijf uit de capsule, zodat ze zich in de ijskoude atmosfeer op 740 kilometer hoogte bevonden.
Jared Isaacman maakte als eerste deze ‘staande ruimtewandeling‘. Isaacman is een miljardair, en is medefinancier van het Polaris-programma van SpaceX. Terwijl hij naar de aarde keek, merkte hij op: ‘Vanaf hier lijkt het op een perfecte wereld.’
