NASA’s Double Asteroid Redirection Test (DART) botst vannacht tegen de Dimorphos-planetoïde, in een poging om die uit zijn baan te stoten.
Update 27 september: Zoals gepland heeft vannacht om 1.14 Nederlandse tijd de botsing plaatsgevonden. Hier kun je lezen hoe de botsing ging en de laatste beelden van DART bekijken.
Het ruimtevaartuig DART zal zich op de ruimterots storten en vormt zo de eerste echte aardedefensiemissie. Het gevaarte van 500 kilogram werd vorig jaar op 24 november gelanceerd en komt vannacht om 1.14 uur Nederlandse tijd aan op zijn bestemming: de 780 meter grote planetoïde Didymos. Daar zal DART opzettelijk tegen Didymos’ maan botsen, de 160 meter grote planetoïde Dimorphos, met als doel om de baan rond de moederplanetoïde te veranderen.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Didymos noch Dimorphos, op 11 miljoen kilometer afstand van de aarde, vormt een bedreiging voor onze planeet. Maar astronoom Andy Rivkin van de John Hopkins-universiteit in Maryland en zijn collega’s hopen dat de twee planetoïden als een proeftuin kunnen dienen voor ruimterotsen die wél gevaarlijk zijn. ‘Dit is een experiment op de schaal die we willen, of zouden moeten gebruiken, als we ooit echt een planetoïde uit zijn koers moeten brengen’, zei Rivkin tijdens een persconferentie op het Europlanet Science Congress in Granada, Spanje op 19 september.
De onderzoekers beschouwen de missie als een succes als de impact van DART, met een snelheid van ongeveer 6,6 kilometer per seconde, de duur van de baan van Dimorphos rond Didymos verandert met minstens 73 seconden, plusminus zo’n 10 procent. Maar ze verwachten dat de werkelijke verandering ongeveer 10 minuten zal zijn.
LICIACube
Hoewel DART een camera aan boord heeft, wordt het ruimtevaartuig vernietigd bij de impact, dus kan het geen resultaten waarnemen. In plaats daarvan vertrouwt het team op beelden en metingen van LICIACube. Dat is het zustervaartuig van de Italiaanse ruimtevaartorganisatie ASI, dat op 11 september van DART afkoppelde.
Op 55 kilometer afstand van de krater zal LICIACube met twee camera’s beelden maken, gegevens van de inslag verzamelen, de impact op Dimorphos meten en het uitgeworpen materiaal vastleggen. ‘De impact zal de baan veranderen, er zal zich een krater vormen en vervolgens is er uitgeworpen materiaal dat zich door de ruimte verspreidt. LICIACube gaat dit fotograferen’, zei astronoom Stavro Ivanovski van de sterrenwacht van Trieste in Italië tijdens dezelfde persconferentie.
Schaduwen
Ook telescopen op aarde en in de ruimte, waaronder Hubble en James Webb, kijken mee. Ze zullen metingen doen van Didymos’ baanperiode om die te vergelijken met eerdere waarnemingen.
‘Als Dimorphos voor Didymos langs beweegt, zien we een daling in de helderheid zien door de schaduw’, zei Rivkin. ‘Door die helderheidsvariaties te meten, kunnen we de tijdsduur meten die Dimorphos erover doet om een baan rond Didymos te draaien.’
Hoewel observaties van de impact al snel naar de aarde worden gestuurd, zal het weken of zelfs maanden duren voordat het effect op Dimorphos’ baan met een hoge precisie gemeten kan worden, en dus duidelijk wordt of de missie succesvol was, aldus Rivkin. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA is van plan in 2024 het ruimtevaartuig Hera te lanceren om de nasleep van de impact gedetailleerder in kaart te brengen.
