Heb jij acht uur slaap per nacht nodig of red je het op vier? Biologen onderzochten een familie die veel minder slaapt dan gemiddeld en ontdekten dat de familieleden hun afwijkende slaapritme danken aan een genmutatie.
Bioloog Ying-Hui Fu van de University of California uit San Francisco analyseerde samen met collega’s de genen van twaalf leden van een familie die maar 4,5 uur per nacht slaapt zonder dat ze daar moe van worden. De onderzoekers ontdekten dat de familieleden een mutatie hebben in het gen ADRB1.
Toen het team vervolgens ratten fokte met dezelfde mutatie, sliepen de dieren 55 minuten per dag minder dan soortgenoten. Dit ging gepaard met een afwijkende activiteit in een hersengebied dat slaap reguleert: het achterste deel van de brug van Varol.
Ieder mens een persoonlijk dieet
Gezondheidseconoom Milanne Galekop onderzocht gepersonaliseerde diëten. Zijn die echt de moeite en de kosten waard?
Mutaties
Hersencellen die in dit hersengebied zitten en waarin het ADRB1-gen tot uiting komt, zijn bij normale muizen inactief tijdens de meeste slaapstadia. De cellen zijn juist actief wanneer ratten wakker zijn. In de gemuteerde ratten zijn de cellen zelfs nóg actiever dan gebruikelijk tijdens wakkere uren. De onderzoekers ontdekten ook dat ze slapende ratten wakker konden maken door de hersencellen waarin ADRB1 tot uiting komt kunstmatig te activeren.
Alles bij elkaar wijzen de resultaten erop dat hersencellen met ADRB1 wakkerheid bevorderen en dat variaties in het ADRB1-gen invloed hebben op hoe lang we elke dag wakker kunnen blijven, zegt Fu.
Haar team ontdekte eerder dat mutaties in andere genen, zoals DEC2, er ook voor kunnen zorgen dat mensen minder slaap nodig hebben.
ADRB1 nabootsen
De gevonden genmutaties lijken niet te leiden tot negatieve gevolgen voor de gezondheid. ‘De meeste mensen die van nature kort slapen, zijn heel gelukkig over hun slaappatroon – ze maken doorgaans optimaal gebruik van de extra tijd die ze hebben’, zegt Fu.
Waarom hebben we dan niet allemaal het vermogen om te kunnen functioneren met minder slaap? Fu denkt dat de ADRB1- en DEC2-mutaties pas recent hun intrede hebben gedaan in het menselijk genoom, en dat ze nog niet de tijd hebben gehad om zich wijd te verspreiden. ‘De 8-uurnorm is al heel lang de standaard, maar op een of andere manier zijn er recent nieuwe mutaties opgetreden die deze schijnbaar voordelige eigenschap mogelijk maken’, zegt ze.
Wie weet kunnen we ooit medicijnen ontwikkelen die de vereiste hoeveelheid slaap verminderen, door de effecten van de ADRB1-mutatie na te bootsen. Maar dat gaat nog wel een tijdje duren, zegt Fu.