Stanford, Californië (VS) – Mensen herkennen voorgeprogrammeerde 'persoonlijkheidstrekjes' in computerstemmen. We vinden een computerstem aangenamer en geloofwaardiger als die dezelfde trekjes heeft als wijzelf.


Dr Clifford Nass en dr Kwan Min Lee van Stanford University onderzochten hoe mensen computerspraak beoordelen en in hoeverre zij zich daardoor laten beïnvloeden. Computerspraak is sterk in opkomst, vooral in softwaretoepassingen voor blinden, slechtzienden en kleine kinderen.
Een computerstem las in het onderzoek boekbesprekingen voor aan 72 proefpersonen. De onderzoekers manipuleerden de 'persoonlijkheid' van de computerstem door die langzamer, sneller, luider of juist zachter te laten spreken. Dit zijn eigenschappen die weerspiegelen hoe extrovert of introvert een persoon is: een extrovert iemand spreekt sneller en luider dan een introvert iemand. In alle gevallen herkenden de proefpersonen die eigenschappen feilloos, ook al wisten ze dat het niet om een menselijke stem ging. Daarnaast voelden de 36 mensen die zichzelf beschreven als extrovert, zich meer aangetrokken tot de extroverte computerstem, terwijl dat voor de introverte mensen andersom was. De proefpersonen gaven bovendien vaker aan geïnteresseerd te zijn in het kopen van het betreffende boek als de computerstem die de boekbespreking voorlas, qua persoonlijkheid op die van hen leek.
Bij een tweede experiment varieerde ook de 'persoonlijkheid' van de inhoud van de voorgelezen tekst. De proefpersonen gaven sterk de voorkeur aan een stem als de stem en de tekst met elkaar overeenstemden. In dat geval vonden ze ook de tekst interessanter, en de auteur aardiger en geloofwaardiger.
Clifford Nass: “Deze resultaten zijn erg belangrijk voor commerciële toepassingen van computerspraak. Computerstemmen die aangepast zijn aan de gebruiker en aan het product, hebben veel meer effect.”

Nienke Beintema