Het onbemande ruimteschip Chang’e 4 is na een succesvolle lancering onderweg naar onbekend terrein. Als alles volgens plan verloopt, wordt China het eerste land met een voertuig op de achterkant van de maan.
Chang’e 4 bestaat uit een lander en een rover. Vrijdag werd het ruimteschip gelanceerd vanuit het Xichang Satellite Launch Center in het zuidwesten van China. De Chinese ruimtevaartorganisatie CNSA heeft nog geen exacte landingsdatum bekendgemaakt. Vermoed wordt dat het ruimteschip ergens tussen 1 en 3 januari 2019 voet aan de maangrond zet.
Hoofddoel van de missie is om de achterkant van de maan te onderzoeken. Die zijde is nooit naar ons gericht, omdat de aarde en de maan door getijdenkrachten synchroon om elkaar heen draaien. De achterkant van de maan is tot dusver alleen bestudeerd via ruimtesondes die rond het hemellichaam cirkelden.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
‘We zullen de achterkant van de maan van dichtbij kunnen bekijken’, zegt Clive Neal van de University of Notre Dame in de VS, niet betrokken bij de missie. Volgens hem kan een scherpe blik op de kraters aan het oppervlak ons meer leren over de geschiedenis van het zonnestelsel.
Satelliet
Op de achterkant van de maan landen is een stuk lastiger dan op de naar ons gerichte kant. Alle signalen die van de aarde komen, worden dan door de maan geblokkeerd. Daardoor kan de lander niet rechtstreeks bestuurd worden.
Om dat probleem het hoofd te bieden, lanceerde de CNSA in mei de satelliet Queqiao. Deze satelliet bevindt zich nu in het zogeheten Lagrangepunt L2. Dat is een punt in de ruimte, vanuit ons gezien achter de maan, waar de gravitationele aantrekkingskracht van de aarde en de maan elkaar zodanig versterken dat de omlooptijd van de satelliet gelijk is aan die van de maan. Daardoor blijft Queqiao altijd in de buurt van de lander op de maan.
Queqiao heeft vanaf daar rechtstreeks zicht op zowel de grondstations op aarde als de lander op de maan. Daardoor kan de satelliet berichten over en weer sturen zodra Chang’e 4 de maan bereikt.
Radio-donker
Aan de onbereikbaarheid vanaf de aarde zit ook een voordeel. De achterkant van de maan is verstoken van vervuilende radiogolven afkomstig van onze tv’s en hoogspanningslijnen.
Onderzoekers van de CNSA hopen dat het bestuderen van deze regio het pad effent naar een volgend doel: het plaatsen van een radiotelescoop op de achterkant van de maan. Zo’n telescoop kan vanaf die positie zwakke radiosignalen uit de ruimte oppikken.
‘Ze hopen daarmee voor het eerst deze ‘radio-donkere’ hemel in kaart te brengen’, zegt Matthew Siegler van het Planetary Science Institute in de VS, evenmin betrokken bij het onderzoek.
Chang’e 4 zal tevens fungeren als proef voor andere mogelijke maanmissies, waaronder kolonisatie van de maan. De lander heeft een kist bij zich met aardappelzaadjes en eitjes van zijderupsen, vergezeld van water, zuurstof en voedingsstoffen. Onderzoekers willen weten of deze organismen in een afgesloten omgeving op de maan kunnen gedijen.