China heeft het eerste deel van een nieuw ruimtestation gelanceerd. Dat markeert de start van een bouwproject dat plaatsvindt in een baan om de aarde en naar verwachting in 2022 klaar zal zijn. Hoewel de lancering voorspoedig verliep, is een deel van de raket ongecontroleerd terug op aarde gestort.
China lanceerde vorige week de 18 meter lange kernmodule van het station, Tianhe genaamd. Tianhe bevat woonruimte voor drie astronauten, het controlecentrum van het ruimtestation, de energievoorziening en systemen voor de voortstuwing en life support. Later volgen nog twee modules, waarin wetenschappelijke experimenten kunnen worden uitgevoerd.
Het Chinese Space Station (CSS) wordt het elfde bemande ruimtestation dat ooit is gebouwd. Voor China wordt dit het derde station, hoewel de vorige twee aanzienlijk kleiner waren. Het nieuwe Chinese ruimtestation zal ongeveer een kwart keer zo groot worden als het internationale ruimtestation ISS.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Foutje
Een deel van de dertig meter hoge raket die Tianhe naar de ruimte stuwde, de Long March 5B-raket, kwam na de lancering ook zelf in een tijdelijke baan om de aarde terecht. Die manoeuvre was gepland, maar de raket blijkt inmiddels ongecontroleerd te tuimelen en hoogte te verliezen. Wanneer de raket te veel wrijving van de atmosfeer zal ondervinden, zal hij naar beneden komen.
Bij een ongecontroleerde daling is het onmogelijk om te voorspellen wanneer en waar het ding terechtkomt. Omdat het grootste deel van de aarde uit oceanen bestaat, is een plons in het water waarschijnlijk. Maar het is niet uitgesloten dat de raket in een bewoond gebied zal neerstorten.
Update 10 mei: Inmiddels is bekend dat de restanten van de raket in de Indische Oceaan zijn terechtgekomen. Dat melden Chinese staatsmedia. In de nacht van zondag op maandag betrad de raket de dampkring van de aarde, waar die grotendeels verbrandde. De overgebleven brokstukken plonsten vervolgens ten zuidwesten van India en Sri Lanka in het water.
Het is niet de eerste keer dat een Chinese Long March 5B-raket naar beneden stort. Een jaar geleden raakten onderdelen van zo’n raket een bewoond gebied in de Ivoorkust.
Inhaalslag
Het ruimtevaartprogramma van China is ambitieus. ‘China probeert in zekere zin de achterstand in te lopen op andere ruimtevaartnaties’, zegt ruimtevaartanalist Laura Forczyk. ‘Wat daarbij helpt, is dat de Chinese regering niet democratisch is. Er is dus geen gekibbel over prioriteiten en financiering zoals in de Verenigde Staten.’ Daardoor heeft het land deze technologie relatief snel ontwikkeld.
Charles Bolden, die onder president Barack Obama NASA-beheerder was, denkt dat China niet zomaar de Amerikaanse ruimteprestaties zal evenaren. ‘Technologisch gezien denk ik niet dat ze ons zullen inhalen, zolang we het huidige tempo voor bemande ruimtevluchten aanhouden.’
Rusland & China
Wat het Chinese ruimtevaartprogramma ook voortstuwt, is de toenemende samenwerking met Roscosmos, de Russische ruimtevaartorganisatie. Ondertussen neemt de samenwerking tussen NASA en Roscosmos juist af.
De afgelopen tien jaar was NASA afhankelijk van de Russische Sojoez-raketten om astronauten naar het ISS te brengen. Dankzij ruimtevaartebedrijf SpaceX heeft de VS nu weer zijn eigen vervoer. In april zei Dmitry Rogozin, hoofd van Roscosmos, dat Rusland van plan is zijn deelname aan het ISS in 2025 te beëindigen. Rusland wil een eigen ruimtestation bouwen dat in 2030 zal worden gelanceerd.
‘Rusland heeft veel expertise in de ruimte en met ruimtestations’, zegt Forczyk. ‘China maakt daar gebruik van. Ondertussen stelt het land een aanzienlijke hoeveelheid geld ter beschikking, wat Rusland niet heeft.’
Militaire ambities
Sommige mensen zien de samenwerking en de snelle groei van China’s ruimtevaartprogramma als reden tot bezorgdheid – er zou een militaire motivatie achter zitten. In een recent rapport over wereldwijde bedreigingen, geschreven door het orgaan dat aan het hoofd staat van de Amerikaanse inlichtingendiensten, wordt het nieuwe ruimtestation genoemd. Het waarschuwt dat China ‘militaire, economische en prestigieuze voordelen’ wil behalen door het Amerikaanse ruimteprogramma te evenaren.
‘Maar historisch gezien hebben deze ruimtestations altijd tot doel gehad het menselijk begrip te vergroten. We hebben geen reden om te vermoeden dat China zijn ruimtestation voor iets anders gebruikt’, zegt Forczyk.
Partners
De Chinese ruimtevaartorganisatie heeft meerdere experimenten geselecteerd die aan boord van het CSS zullen worden uitgevoerd. Die experimenten worden door verschillende internationale partners naar het ruimtestation gestuurd, waaronder het Italiaanse ruimteagentschap en het bureau van de Verenigde Naties voor Outer Space Affairs.
NASA zal geen partner zijn. De VS heeft wetten die de organisatie verbieden om met China samen te werken. Bolden beschouwt dit als een vergissing, omdat commerciële en internationale partners nu voor China kunnen kiezen in plaats van de VS. ‘We zouden aan de zijlijn kunnen komen te staan’, aldus Bolden.
De Chinese ontwikkelingen zullen in Amerika een reactie veroorzaken, zegt Forczyk. ‘Wat voor reactie, valt nog te bezien. Ik weet niet of dit Amerikaanse politici zal motiveren om het ISS langer te financieren, of om commerciële ruimtestations te ondersteunen, of nog iets anders.’
