Bonobo’s en chimpansees in dierentuinen herkennen soortgenoten met wie ze meer dan twintig jaar geleden samenleefden. Het langetermijngeheugen voor sociale relaties van deze dieren is dus vergelijkbaar met dat van de mens.
Bonobo’s en chimpansees herkennen foto’s van voormalige groepsleden, zelfs van dieren die ze meer dan twintig jaar niet hebben gezien. Ze hebben daarmee het beste langetermijngeheugen voor sociale relaties dat ooit is vastgelegd bij dieren, afgezien van dat van de mens.
Het is al bekend dat mensapen, zoals gorilla’s, chimpansees en bonobo’s, een indrukwekkend geheugen hebben. Sommige chimpansees onthouden bijvoorbeeld de exacte locatie van specifieke fruitbomen in een bos. Anderen kunnen voorspellen wat er gebeurt in een film die ze al eerder zagen.
‘Ik probeer robots te ontwikkelen die ook echt een nieuwe stap maken’
Hoe werkt vliegen? Dat lijkt een simpele vraag, maar voor luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink is het een levenslange zoektocht.
Onderzoekers vermoedden al langer dat mensapen voor lange tijd individuen onthouden. ‘Als we teruggaan naar apenpopulaties waar we in het verleden mee gewerkt hebben, lijken ze ons te herkennen’, zegt antropoloog Laura Lewis van de Universiteit van Californië in Berkeley.
Eye-tracking
Lewis en haar collega’s onderzochten hoe lang dit sociale geheugen bij apen blijft bestaan. Ze stelden daarvoor twaalf bonobo’s en vijftien chimpansees uit dierentuinen in het Verenigd Koninkrijk, Japan en België op de proef.
De mensapen kregen drie seconden lang twee foto’s te zien op een scherm. Een foto was van een soortgenoot waarmee ze minstens een jaar geleden leefden. De andere foto was van een onbekende soortgenoot. De onderzoekers gebruikten eye-tracking-technologie om het kijkgedrag van hun deelnemers te volgen.
Ze ontdekten dat de mensapen gemiddeld een kwart seconde langer keken naar foto’s van voormalige groepsleden vergeleken die van vreemde apen. Bij bekende met wie ze een positieve relatie hadden, zoals beschreven door de dierenverzorgers, bleven ze zelfs nog langer naar de foto kijken.
Oude bekende
Het onderzoek wijst erop dat de apen zich oude bekenden herinneren, zelfs na een lange tijd uit elkaar te zijn geweest. ‘Het is niet zo heel anders dan wanneer je door de straten van een grote stad loopt en onverwacht iemand tegenkomt met wie je op school zat. Dan kijk je ook wat langer’, zegt mede-onderzoeker en psycholoog Christopher Krupenye van de Johns Hopkins-universiteit in Maryland in de VS.
In het meest extreme geval leek een bonobo genaamd Louise haar zus Loretta en neef Erin te herkennen na meer dan 26 jaar gescheiden te zijn. ‘Dat is het langste sociale langetermijngeheugen dat ooit is vastgelegd bij een niet-menselijk dier’, zegt Lewis.
