Schildpaddenvlees schijnt zó lekker te zijn dat verschillende schildpadsoorten zijn uitgestorven omdat de mens de beestjes bij de vleet hebben opgesmikkeld. Blijkbaar kunnen ook chimpansees een smakelijk schildpadhapje waarderen.
Wetenschappers hebben een groep apen gevonden die hebben ontdekt hoe ze het schild van een landschildpad kunnen openbreken om het vlees eronder op te eten. De chimpansees die het trucje onder de knie hebben, leven in het Loango National Park in de Republiek Gabon in West-Afrika. De apen zijn pas drie jaar geleden voor het eerst met mensen in contact gekomen, dus er is nog weinig bekend over het gedrag van deze groep.
Tussen 2016 en 2018 was Tobias Deschner van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in Leipzig samen met zijn collega’s tot 38 keer toe getuige van een poging van de chimpansees om klepschildpadden op te eten. Op vier keer na waren de pogingen succesvol.
‘Bij mannen ruikt het meer naar kaas, bij vrouwen naar ui’: verrassende verhalen over microben
Ze zitten op je neus, op je bord, in je darmen, onder je voeten. Te klein om met het blote oog te zien, met oneindig veel en ...
Schildpaddiner
Als een chimpansee een schildpad vindt, pakt hij deze op en slaat hij de onderkant – die zachter is dan het harde schild op de rug – tegen een hard oppervlak zoals een boomstam. Zodra de schildpad openbreekt klimt de chimpansee ermee in een boom om hem daar op te peuzelen.
Eén keer zagen de onderzoekers dat het alfamannetje van de groep een halve schildpad opat, en de andere helft in een v-vormige vork in de boomtakken schoof. Na een nachtje slapen in een nabij nest, kwam de aap terug om de rest van de schildpad op te eten.
Ritselende bladeren
De chimpansees aten de schildpadden alleen tijdens het droge hoofdseizoen, van mei tot oktober, terwijl er in deze periode juist ook genoeg ander voedsel beschikbaar is. Misschien zijn de schildpadden in deze periode gewoon makkelijker te vinden, zegt Deschner. ‘Tijdens het droge seizoen zijn de bladeren erg droog. Daardoor maakt een rondkruipende schildpad verbazingwekkend veel lawaai’, zegt hij.
Cultureel gedrag
Van andere groepen chimpansees weten we dat de dieren in staat zijn gereedschap te maken. Ze gebruiken bijvoorbeeld stokken om in een termietennest te ‘vissen’ naar lekkere hapjes, of om kleine primaten zoals galago’s te spiesen. Ook gebruiken chimpansees wel eens mos als spons om water te kunnen drinken.
Het is onduidelijk waarom andere chimpanseegroepen, waarvan sommige al tientallen jaren bestudeerd worden, geen schildpadden eten. Schildpadden komen in veel delen van Afrika voor, dus aan de beschikbaarheid kan het niet liggen.
Loango-chimpansees zijn gewend om harde noten open te breken. Mogelijk hebben ze hun breektechniek leren toe te passen op de schildpadden. ‘Ik denk dat het gewoon cultureel gedrag is’, zegt Deschner. ‘Op een gegeven moment vind één individu een manier om het kunstje te klaren. Anderen kopiëren het gedrag, en het verspreidt zich door de groep. omdat het hen toegang geeft tot vlees dat anders niet beschikbaar zou zijn.’