Een nieuw soort liedje verspreidt zich door Canada. De lokale witkeelgorzen hebben traditionele deuntjes achter zich gelaten en fluiten nu een nieuw wijsje. De nieuwe muziekstijl ontstond in eerste instantie in een redelijk geïsoleerde populatie in het westen van Canada, maar is nu zelfs 3000 kilometer verderop te horen.
‘Het dialect, of type lied, verspreidt erg snel’, zegt bioloog Ken Otter van de Universiteit van Northern British Columbia in Prince George in Canada.
Mieren zijn magnifieke navigators
Mieren zijn in staat tot verbazingwekkende navigatieprestaties. Misschien kan waardering hiervoor helpen om deze insectensoorten te behouden.
Otter en zijn collega’s onderzoeken de witkeelgorzen (Zonotrichia albicollis) al 20 jaar lang. Deze zangvogels besteden hun zomers in Canada en het noordoosten van de Verenigde Staten om te broeden. In de winter zijn ze in het zuiden en oosten van de Verenigde staten te vinden.
Sweet Canada
Toen Otter voor het eerst veldonderzoek deed in de buurt van Prince George, ontdekte hij de enige broedende populatie witkeelgorzen ten westen van de Rocky Mountains. Hij maakte geluidsopnames van het lied van de mannetjes. Zijn collega Scott Ramsay – die nu bij de Wilfrid Laurier Universiteit in Waterloo in Canada werkt – viel het op dat sommige liedjes afwijkte van de gewone deuntjes.
Witkeelgorzen fluiten een liedje dat eindigt met herhaalde triolen, welke drie noten bevatten. De gorzen uit Prince George vervingen de triolen met dubbele noten. Otter zegt dat de trioolversie hetzelfde ritme heeft als ‘oh my sweet Canada Canada Canada Canada’. De dubbele versie klinkt meer als ‘oh my sweet Cana Cana Cana Cana’.
Aanstekelijk deuntje
Het nieuwe lied lijkt ergens tussen de jaren vijftig en 2000 te zijn ontstaan in de westerse populatie. Opnames uit de jaren vijftig tonen namelijk aan dat de vogels de trioolversie zongen.
Om de verspreiding te volgen, maakten Otter en zijn collega’s zelf opnamen van de geluiden van de vogeltjes. Daarnaast verkregen ze opnames die in de afgelopen twintig jaar gemaakt waren door collega’s en burgerwetenschappers vanuit de hele Verenigde Staten. Uiteindelijk verzamelden ze zo de liedjes van 1785 mannetjes. Veel van de vogelpopulaties ten oosten van de Rockies zingen nu het lied dat op een dubbele noot eindigt.
In een van deze populaties nam het gebruik van het liedje in tien jaar tijd langzaam toe. Daarna schoot de populairiteit ervan ineens omhoog. ‘Je ziet dat ze eerst langzaam het liedje aannemen’, zegt Otter. ‘Als genoeg vogels het zingen, neemt het gebruik ervan ineens sterk toe.’
Snel verspreid
Een nieuw type liedje ontstaat meestal in een ietwat geïsoleerde populatie, omdat daar minder volwassen vogels zijn om het aan de jongen te leren, zegt Otter. Het is verbazingwekkend hoe snel dit nieuwe lied zo wijd is verspreid: normaal gesproken blijven de mannetjes hangen bij de lokale gewoontes. ‘Het is mogelijk dat dit nieuw is’, zegt Otter.
Hij voeg toe dat iets vergelijkbaars ook in andere populaties gebeurd zou kunnen zijn, maar dat dit aan de aandacht van biologen ontsnapt kan zijn doordat er niet genoeg opnames zijn uit het hele continent. Het is pas de afgelopen jaren mogelijk om zo’n onderzoek op grote schaal uit te voeren, dankzij automatische opnamesensoren en apps op smartphones.
