Uitlaatgassen stijgen naar je hoofd. Deze verbrandingsresten bevatten kleine metaaldeeltjes die door onze neus in de hersenen terechtkomen. Hier kunnen de deeltjes schade aanrichten, die mogelijk zelfs bijdragen aan de ziekte van Alzheimer.
IJzeren nanodeeltjes zijn al eerder in de hersenen aangetoond. Tot voor kort dacht men dat deze ontstaan uit ijzer dat van nature in ons lichaam voorkomt en afkomstig is uit voedsel. De structuur van de deeltjes wijst nu echter uit dat zij uit bronnen van luchtvervuiling komen, zoals uitlaatgassen en steenkoolverbranding, zegt Barbara Maher van de universiteit van Lancaster in het Verenigd Koninkrijk.
IJzer dat op natuurlijke wijze in ons lichaam voorkomt, is vaak onschadelijk, aangezien het een onderdeel is van veel biologische moleculen. In de vorm van magnetiet is het echter zeer reactief en magnetisch. Deze deeltjes zijn schadelijk en door eerder onderzoek in verband gebracht met alzheimer.
Socioloog over zelfmoordpreventie: ‘Probeer iemand met suïcidale gedachten uit het dal te helpen’
Socioloog Diana van Bergen en haar collega’s hebben een beurs van 9 ton gekregen voor een zelfmoordpreventieproject. ‘We weten dat er in de direct ...
Hersenmagneten
Mahers team bekeek de hersenen van 37 mensen die in Manchester of Mexico City wonen. Zij vonden bij iedereen miljoenen magnetische deeltjes per gram hersenweefsel. Dit bepaalden de onderzoekers door te meten hoe magnetisch het weefsel was.
Toen de onderzoekers vervolgens met elektronenmicroscopen de deeltjes van dichterbij bekeken, zagen zij dat er voornamelijk ronde deeltjes zaten in de voorste hersendelen. In tegensteling tot hoekige kristallen, hebben deze een kunstmatige oorsprong. Ronde deeltjes kunnen namelijk alleen ontstaan bij een hoge temperatuur, zoals bij de verbranding van brandstoffen.
‘Ronde deeltjes vormen een overtuigend bewijs dat deze uit luchtvervuiling afkomstig zijn,’ zegt Maher. ‘IJzer zit als onzuiverheid in brandstof en ook in motorblokken. Als je over straat loopt, adem je dit in. Het komt vanzelf ergens in je lichaam terecht.’
Deze magnetische nanodeeltjes hebben een diameter van minder dan 200 nanometer. Dat is klein genoeg om in de lucht, door onze neus, en zo in de plaatselijke zenuwuiteinden terecht te komen. Dan is het nog een kleine stap naar de hersenen, zegt Maher.
Bovendien vond het team nanodeeltjes van metalen als platina, die niet of nauwelijks natuurlijk in het lichaam voorkomen, maar wel in automotoren.
Alzheimer
Biologisch onderzoek wees eerder uit dat magnetiet aanwezig is in de eiwitklonten die waarschijnlijk een rol spelen in alzheimer. Hier zou het reactieve deeltjes voortbrengen die schade aan zenuwcellen kunnen aanrichten.
Bevolkingsonderzoek heeft aangetoond dat mensen die dichter bij drukke wegen leven een vergroot risico hebben op ouderdom-gerelateerde mentale stoornissen. Zulke studies hebben echter ook uitgewezen dat we een steeds lager risico lopen om alzheimer te krijgen. Als luchtvervuiling werkelijk bijdraagt aan deze ziekte, lijkt het niet meer gevallen te veroorzaken. Desondanks kunnen we met een schonere lucht ons risico op alzheimer mogelijk verlagen.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: