Vijf blauwe klodders aan de hemel blijken voorbeelden van een nieuw soort stersysteem met louter warme, jonge sterren. Ze zijn waarschijnlijk ontstaan toen een sterrenstelsel een ‘bommetje’ deed in een cluster van stelsels.
Een internationaal team van astronomen heeft vermoedelijk een nieuw type stersysteem ontdekt. Ze vonden vijf verzamelingen van louter jonge en warme sterren, die er door een telescoop uitzien als ‘blauwe klodders’.
De vijf sterrenwolken bevinden zich in het Virgocluster: een groep buursterrenstelsels van de Melkweg, zichtbaar in het sterrenbeeld Maagd. Ze staan alle vijf te ver bij alle stelsels vandaan om ergens bij te horen. Zelf zijn ze echter te klein om een sterrenstelsel of dwergsterrenstelsel genoemd te worden. Daarom spreken de astronomen in de voorpublicatie van hun resultaten over een nieuw soort stersysteem.
Thomas Hertog werkte samen met Stephen Hawking en onderzoekt de oerknal
Tijd en natuurwetten zijn voortgekomen uit de oerknal, in een chaotisch proces van toevalligheden, zegt theoretisch natuurkun ...
De sterrenwolken zien er blauw uit doordat ze enkel warme sterren bevatten. Net als bij een vlam zijn warme sterren namelijk blauw van kleur en koude sterren rood.
Bommetje
De blauwe klodders bevatten opvallend veel elementen die zwaarder zijn dan waterstof en helium. Deze elementen ontstaan in zware sterren. Ze komen vrij wanneer die zware sterren aan het eind van hun leven ontploffen. Vervolgens belanden de elementen in nieuwe sterren die uit de brokstukken van zulke ontploffingen ontstaan.
Pas na meerdere cycli van stervorming bevat een stelsel veel zware elementen. In de blauwe klodders hebben zulke cycli echter niet plaatsgevonden. De systemen herbergen namelijk alleen maar jonge sterren. Ook bevatten ze geen losse waterstofatomen – een noodzakelijk ingrediënt voor stervorming.
Dat betekent dat de stersystemen op ongebruikelijke wijze zijn ontstaan. De astronomen denken dat ze zijn gevormd door een ‘bommetje’ van een sterrenstelsel in een groter cluster van sterrenstelsels. Daarbij zouden spetters gas uit dat cluster op hoge snelheid de ruimte in zijn geslingerd. Uit die gasspetters zouden de vijf blauwe klodders en hun sterren zijn ontstaan.
Turbulente geschiedenis
De stersystemen geven eens te meer aan dat de Melkweg en zijn buurstelsels een turbulente geschiedenis hebben doorgemaakt. De sterindeling die we nu aan de hemel zien, is het gevolg van vele botsingen, samensmeltingen en afsplitsingen. Mede dankzij de nieuwe gegevens van ruimtetelescoop Gaia krijgen astronomen meer inzicht in deze kosmische historie.
