Gamma-hersengolven in bepaalde gebieden in het brein worden beschouwd als teken van bewustzijn. Die bleken te pieken bij twee stervende mensen: mogelijk een aanwijzing dat ze een bijna-doodervaring ondergingen.
Bij twee stervende mensen was een piek te zien van een bepaald soort hersengolven. Dat gebeurde nadat de apparaten waren uitgeschakeld die hen in leven hielden. Dit fenomeen kan mogelijk helpen bijna-doodervaringen te verklaren.
In een tunnel naar het licht bewegen, oude herinneringen herleven, en overleden familieleden zien of horen – het zijn ervaringen die mensen uit allerlei culturen rapporteren nadat ze langs het randje van de dood scheerden. Sceptici menen echter dat die ervaringen ook het gevolg kunnen zijn van hallucinaties als mensen weer bijkomen in het ziekenhuis.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
Nu is de hersenactiviteit achter de bijna-doodervaring mogelijk ontdekt.
Hersenactiviteit bij stervende mensen
Tien jaar geleden lieten neurowetenschapper Jimo Borjigin (Universiteit van de Michigan Medical School) en haar collega’s al zien dat stervende ratten een piek in hun hersenactiviteit vertonen. Die activiteit was gemeten met een elektro-encefalogram (EEG): door elektroden op de schedel te plakken kunnen de stroompjes in de hersenen gemeten worden.
Sommige doodzieke mensen krijgen ook zulke elektrodes opgeplakt, als dokters denken dat ze risico lopen op een epileptische aanval.
Borjigins team kamde door geanonimiseerde medische gegevens op zoek naar mensen bij wie dit gebeurd was, en bij wie daarna de levensondersteuning was uitgezet omdat er geen hoop meer was op herstel. Het team vond vier personen.
Gamma-golven en bewustzijn
Hersengolven kun je zien op een EEG wanneer een grote groep hersencellen samen ‘vuurt’ in gesynchroniseerde cycli. Die golven kunnen verschillende frequenties hebben.
Eerder onderzoek suggereerde al dat snellere frequenties, bekend als gamma-golven, een kenmerk zijn van bewustzijn, hoge denkprocessen en het ophalen van herinneringen. Vooral als die golven voorkomen in een gebied aan de zijkant van je hoofd (zowel links als rechts). Op die plek, ongeveer schuin achter je oren, raken de zogeheten temporale en pariëtale kwab elkaar.
Piek in de hersengolven
Van de vier mensen in het onderzoek, waren er bij twee mensen pieken in de gamma-golven te zien in deze hersengebieden toen de levensondersteunende apparaten werden uitgeschakeld. Die piek duurde een paar minuten en was soms heel intens, zegt Borjigin. ‘Het was waanzinnig hoog.’
Het is onmogelijk te zeggen of deze mensen ook visioenen zagen toen ze stierven. ‘Hadden ze het overleefd, dan hadden ze mogelijk een heel verhaal te vertellen’, zegt Borjigin.
In tegenstelling tot de andere twee personen, die geen gamma-hersengolven vertoonden, hadden de twee die dat wel deden hersenen die nog voldoende functioneerden om hun hartslag te verhogen toen het zuurstofgehalte in hun bloed daalde. Dit suggereert dat een functionerend autonoom zenuwstelsel nodig kan zijn om de gamma-golven-piek te laten optreden.
Deze twee mensen hadden vermoedelijk ook in het verleden een epileptische aanval meegemaakt die hun hersenen permanent kan hebben aangetast. Maar dat hoeft niet de reden te zijn voor deze piek: er is eerder namelijk geen verband gevonden tussen mensen met een voorgeschiedenis van epilepsie en de kans op een bijna-doodervaring, zegt Borjigin.
Dalend zuurstof zet de rem los
Arts Sam Parnia (academische medisch centrum NYU Langone Health, VS) zegt dat de gamma-golven-piek kan optreden als mensen sterven, omdat dalende zuurstofniveaus sommige natuurlijke ‘remsystemen’ van de hersenactiviteit uitschakelen. ‘Dit zorgt voor de activering van normaal slapende paden, die worden gezien als voorbijgaande elektrische pieken’, zegt hij. ‘De remsystemen die energie nodig hebben, gaan verloren.’
De bevindingen bieden aanvullend ondersteunend bewijs voor bewustzijn bij sommige mensen van wie wordt aangenomen dat ze aan het einde van hun leven bewusteloos zijn, zegt Parnia.
