Een nabije supernova die in 1987 aan de hemel verscheen, heeft een hete neutronenster achtergelaten. Dat blijkt uit waarnemingen van de James Webb-ruimtetelescoop.
Supernova 1987A is de eerste sterexplosie die we vanaf het begin in detail hebben kunnen volgen. Ze verscheen in 1987 aan de hemel. Sindsdien hebben astronomen haar nauwlettend in de gaten gehouden. Nu blijkt dat deze sterontploffing een hete neutronenster heeft achtergelaten.
Nadat een ster aan het einde van zijn leven is uiteengespat in een supernova, kunnen er twee dingen achterblijven: een zwart gat of een neutronenster. Dat laatste is een compact sterrenlijk dat voornamelijk uit neutronen bestaat.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Eerste blik
Waarnemingen van kort nadat supernova 1987A aan de hemel verscheen, duidden erop dat er een neutronenster was ontstaan. Als er naderhand nog meer materiaal op zo’n neutronenster valt, kan deze echter alsnog instorten tot een zwart gat. Onderzoekers wisten niet zeker of dat in dit geval was gebeurd.
Nu het stof van de explosie optrekt, kunnen we beter zien wat de supernova heeft achtergelaten. Astronoom Michael Barlow van het University College in Londen en zijn collega’s gebruikten de James Webb-ruimtetelescoop om de overblijfselen te onderzoeken.
Ze gingen op zoek naar oplichtend stof in het centrum van de supernova. Dat zou erop wijzen dat stof ter plekke wordt verhit door een neutronenster. In plaats daarvan vonden de onderzoekers een opvallend patroon in het spectrum van lichtgolven dat de supernova uitstootte. In het spectrum waren een aantal golflengten van licht te zien als bijzonder heldere lijnen.
‘Het is een van die gelukkige ongelukjes’, zegt Barlow. ‘We vonden geen toegenomen helderheid in het stof, maar wel deze lijnemissie. Dat was onverwacht, maar veel directer bewijs [van een neutronenster].’
Smoking gun
De specifieke golflengten van het heldere licht, en de gebieden waar ze vandaan komen, wijzen erop dat ze het resultaat zijn van krachtige straling in het centrum van de overblijfselen. ‘Het moet straling zijn van een hete bron, en de enige mogelijke hete bron is een neutronenster’, zegt Barlow. ‘Dit is het eerste smoking gun-bewijs voor de neutronenster.’ De onderzoekers publiceerden hun vondst in het wetenschappelijk tijdschrift Science.
Als het stof verder optrekt, kunnen astronomen supernova 1987A in nog meer detail bekijken. Zulke waarnemingen kunnen meer algemeen inzicht geven in hoe supernova’s werken.
