De ruimtemissie BepiColombo belandt volgend jaar in een baan rond Mercurius, maar een recente flyby heeft al adembenemende beelden van het pokdalige oppervlak opgeleverd.
Deze foto’s van het oppervlak van Mercurius zijn de laatste die we te zien krijgen totdat BepiColombo eind 2026 in een baan rond de planeet gaat draaien. Ruimtevaartorganisatie ESA deelde de beelden via haar website.
Sinds de lancering in 2018 is het Europees-Japanse BepiColombo-ruimteschip zes keer langs Mercurius gevlogen. Bij elke nadering is de snelheid verminderd, en de route aangepast om gemakkelijker in een baan om de planeet terecht te komen. Hoewel de belangrijkste wetenschappelijke instrumenten van BepiColombo nog niet aan staan, leveren de camera’s nu al de gedetailleerdste beelden ooit op van de binnenste planeet van ons zonnestelsel.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Beter dan verwacht
ESA heeft daarvan nu drie vrijgegeven, afkomstig van de flyby op 8 januari. De beelden zijn geschoten vanaf ongeveer 300 kilometer boven het oppervlak van Mercurius, toen BepiColombo over de noordelijke gebieden van de planeet vloog.
‘Het betekende opstaan om half zes ’s ochtends, maar toen de close-ups eenmaal in onze gedeelde map verschenen, was het helemaal de moeite waard’, zegt planeetwetenschapper David Rothery van de Open Universiteit in het Verenigd Koninkrijk. ‘We hadden van tevoren een aantal gesimuleerde beelden bestudeerd en deze gebruikt om onze beeldstrategie te bepalen, maar wat we zagen was beter dan verwacht.’
Tolkien en de Terminator
Bovenstaande foto, genomen boven de noordpool, toont de terminator: de lijn die de scheiding vormt tussen zonlicht en duisternis op Mercurius. Mercurius heeft enkele van de hoogste temperaturen in het zonnestelsel, waar zonlicht op het hete oppervlak valt, maar ook enkele van de laagste, in kraters die permanent in de schaduw liggen.
Sommige van deze beschaduwde kratergebieden zijn te zien langs de terminator op de foto. ‘Het was geweldig om neer te kijken op de noordpool van Mercurius en het zonverlichte puntje van de centrale piek in de krater Tolkien te zien, waarvan de bodem permanent in de schaduw ligt’, zegt Rothery.
Wetenschappers hebben aanwijzingen gevonden dat deze kratergebieden waterijs bevatten. Een van de belangrijkste missiedoelen van BepiColombo is om te ontdekken of dat ijs echt bestaat en hoeveel het is.
Gladde vlakte
Er is ook een uitgestrekte vulkanische vlakte, de Borealis Planitia, die BepiColombo tijdens zijn flyby heeft gezien. Onderzoekers denken dat deze vlakten meer dan 3 miljard jaar geleden zijn ontstaan uit enorme lavastromen die alle bestaande kraters bedekten. De meeste van deze overstroomde vlaktes zijn glad, met een paar inslagkraters die recenter gevormd moeten zijn.
Het Caloris-bekken, met een breedte van 1500 kilometer de grootste krater van Mercurius, verschijnt als een halfronde vlek van lichter gekleurd oppervlak, die zich uitstrekt van de horizon naar linksonder in de afbeelding. Wetenschappers hopen met BepiColombo meer te weten te komen over hoe deze krater, Borealis Planitia en de gestolde lavastromen daartussen met elkaar verband houden.
Vulkanische uitbarstingen
Het heldere gebied aan de bovenkant van de planeet op bovenstaande foto heet Nathair Facula. Onderzoekers denken dat dit het overblijfsel is van de grootste vulkaanuitbarsting van Mercurius ooit. Het centrum van het gebied is een vulkanische kloof van 40 kilometer breed, die de bron lijkt te zijn geweest van ten minste drie enorme uitbarstingen die vulkanisch materiaal over honderden kilometers uitspuwden.
‘Nathair Facula was precies op het randje van wat we verwachtten te kunnen zien, maar nadat we erover gepubliceerd hadden op basis van beelden van de vorige NASA-missie naar Mercurius, was het spannend om er weer een glimp van op te vangen’, zegt Rothery. ‘Het is een belangrijk wetenschappelijk doelwit voor verschillende instrumenten van BepiColombo, omdat het de beste kans biedt om uit te zoeken hoe de samenstelling van Mercurius explosieve vulkaanuitbarstingen mogelijk maakte tijdens een groot deel van de geschiedenis van de planeet.’
