Uitgedroogde en bevroren bacteriën kunnen de straling op Mars honderden miljoenen jaren lang overleven. Dat blijkt uit nieuwe experimenten die de leefomstandigheden op de rode planeet nabootsten.
Micro-organismen zijn beter in staat om onder het Martiaanse oppervlak te overleven dan tot nu toe werd gedacht. Met behulp van experimenten ontdekten wetenschappers dat uitgedroogde bacteriën tot wel 280 miljoen jaar in leven kunnen blijven in Marsachtige omstandigheden. Dat betekent dat als er op Mars ooit bacteriën hebben geleefd, we de resten daarvan misschien nog kunnen vinden.
Speciale behandeling
Er is vaker onderzoek gedaan naar de overlevingskansen van micro-organismen op Mars. Veel van die experimenten keken naar gehydrateerde bacteriën op kamertemperatuur. Daaruit bleek dat de meest hardnekkige van die bacteriën het een miljoen jaar kunnen uithouden.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Scheikundige Brian Hoffman van de Northwestern-universiteit in het Amerikaanse Illinois heeft met collega’s nu voor een andere strategie gekozen. Hij droogde diverse soorten bacteriën en gisten uit, bevroor ze, en stelde ze toen bloot aan straling die vergelijkbaar is met die op Mars.
Gevriesdroogde bacteriën
‘De weerstand van micro-organismen groeit enorm als je de boel uitdroogt en afkoelt’, zegt Hoffman. Net zoals voedsel veel langer goed blijft als je het vriesdroogt. Mars is droog en koud, dus het is denkbaar dat bacteriën op de planeet net zo droog en koud zijn. De straling van Hoffmans experiment tastte zijn bacteriën zo weinig aan, dat hij schat dat micro-organismen er 280 miljoen jaar lang kunnen overleven.
Als de gevriesdroogde bacteriën tijdens het experiment opgewarmd en gehydrateerd werden, ontwaakten ze uit hun slapende toestand. ‘Dat betekent dat er revitalisering kan hebben plaatsgevonden’, zegt Hoffman. ‘Als er ooit een meteoriet met water op Mars is geknald, kan dat water sluimerende bacteriën weer even hebben laten opbloeien.’
‘De kans dat er nu nog micro-organismen op Mars leven, is gegroeid van nul naar het kleinste getal dat je je kunt voorstellen. Het is niet helemaal nul, maar het is zeker geen grote kans’, zegt Hoffman. Mars is waarschijnlijk 3 miljard jaar geleden opgedroogd, dus zelfs de taaiste bacteriën zullen nu wel dood zijn.
Leven op Mars
De lange levensduur van micro-organismen kan het ons makkelijker maken om bewijs te vinden dat er ooit bacteriën op Mars hebben geleefd. Maar het betekent ook dat als we het Martiaanse oppervlak met aardse bacteriën vervuilen, die contaminatie honderden miljoenen jaren kan voortduren.
‘Als we het landingsgebied van een Marsmissie vervuilen, hoe weten we dan dat onze bevindingen echt van Mars komen, of dat we iets hebben gevonden wat we daar zelf hebben gedumpt?’ vraagt Hoffman zich af. ‘Als we Martiaanse levensvormen niet van de onze kunnen onderscheiden, is het onmogelijk om te zeggen of er ooit leven op Mars is geweest.’
