Twee grote, bewegende ogen voorop een zelfrijdende auto maken het voertuig veiliger voor voetgangers. Dat blijkt uit een Japans onderzoek waarbij proefpersonen moesten beslissen wanneer het veilig was om over te steken.
Met zijn grote, ronde ogen doet het wagentje uit het Japanse experiment denken aan een personage uit de Pixar-film Cars. Maar dit cartooneske karretje dient niet ter vermaak: de ogen hebben een serieuze functie. Ze helpen voetgangers om in te schatten wanneer ze veilig kunnen oversteken.
De ontwikkelingen op het gebied van zelfrijdende auto’s gaan snel. Het is niet ondenkbaar dat er over een paar jaar autonome wagentjes door de stad rondrijden die bijvoorbeeld pakketjes bezorgen of de straat schoonmaken. En misschien rijden zelfrijdende wagens ons in de toekomst naar ons werk, terwijl we onderweg rustig de nieuwste New Scientist kunnen lezen.
‘Een AI-systeem moet kunnen zeggen: dat is geen goed idee’
Het is belangrijk dat we AI-systemen kunnen vertrouwen. AI-onderzoeker Pınar Yolum stelt dat betrouwbare AI-systemen bezwaar moeten kunnen maken tege ...
Veiligheid
Om dit futuristische scenario werkelijkheid te maken, werken wereldwijd onderzoekers aan technologieën waarmee voertuigen zelfstandig en veilig door de wereld kunnen navigeren. Een onderbelicht aspect hierin is de interactie tussen zelfrijdende auto’s en de mensen eromheen, zoals voetgangers, schrijven de Japanse onderzoekers.
Wanneer je als voetganger een straat wilt oversteken terwijl er een auto aankomt, dan kijk je meestal naar de bestuurder. Als de auto afremt en de bestuurder jouw kant op kijkt, weet je dat hij of zij je gezien heeft. Is de aandacht van de bestuurder duidelijk ergens anders, dan weet je dat het veiliger is om nog even te wachten met oversteken.
Dit scenario is niet mogelijk met een zelfrijdende auto. Als er al een persoon in zit, dan is de kans groot dat die niet op de weg let. Dat maakt het lastig voor een voetganger om in te schatten of de sensoren van het voertuig hem waargenomen hebben.
Oplettende ogen
Stel nou, dachten Japanse onderzoekers, dat je wél oogcontact kunt maken met een zelfrijdende auto? De ogen van de auto draaien dan in de richting van de voetganger of andere weggebruiker die ze registeren. Zo is het duidelijk dat het voertuig ze gezien heeft, en dat ze veilig over kunnen steken.
Om dit idee te testen ontwikkelden de onderzoekers vier scenario’s met een soort golfkarretjes: een daarvan had twee ronde robotogen, het andere andere niet. In een geval had het karretje de voetganger opgemerkt, en was het van plan om te stoppen. In het andere geval had het karretje de voetganger niet gezien en zou het doorrijden. Het karretje met de ogen liet dit merken aan de voetganger door te kijken als het ging stoppen, en door weg te kijken als het niet zou stoppen.
Gevaarlijke keuzes
Het is wat riskant om vrijwillige proefpersonen te vragen wel of niet over te steken voor een zelfrijdend karretje. Daarom onderzochten de onderzoekers het effect veilig binnen, met 18 proefpersonen met een VR-bril op. De proefpersonen, die niet wisten dat ze naar zelfrijdende auto’s keken, zagen de scenario’s via de VR-bril. Ze kregen telkens drie seconde om te beslissen of ze over zouden steken.
De resultaten lieten allereerst een duidelijk verschil zien in het oversteekgedrag van mannen en vrouwen. ‘Dat was onverwacht en verrassend’, mailt onderzoeker Chia-Ming Chang, van de universiteit van Tokio.
Mannen bleken veel vaker de gevaarlijke beslissing te nemen om over te steken terwijl het karretje niet ging stoppen. Vrouwen kozen er juist vaker voor om te wachten, zelfs als het karretje zou gaan stoppen. De ogen zorgden ervoor dat alle proefpersonen het gedrag van de karretjes beter inschatten waardoor ze vlotter en veiliger overstaken.
Chang vindt dat toekomstige zelfrijdende auto’s allemaal moeten beschikken over een paar van deze ogen, of een andere manier om te communiceren met voetgangers. ‘Er is nu namelijk een communicatiekloof is tussen zelfrijdende auto’s en voetgangers’, zegt hij.
